ယဉ်ယဉ်လှ မြူခိုးတွေ ဆိုင်းဝေနေပြီး ထိုးထိုးထောင်ထောင်ချွန်ချွန်ထက်ထက်ပုံစံတွေရယ်၊ မတူညီတဲ့ ထုံးကျောက်တောင်တွေကို မြင်တွေ့ရလိုက်တဲ့ အချိန် ဒီမြင်ကွင်းလေးမှာ စာရေးသူဟာ တကယ့်ကို အံ့သြမင်သက် မိသွားစေခဲ့ပါတယ်။ ဘားအံဆိုတာ သဘာဝတရားများနဲ့ လှပတည်ငြိမ်တယ်ဆိုတာ ကို အများသိပြီးသားမို့ သိပ်ကိုညွန်းပြစရာမလိုတော့ဘူးလို့ စာရေးသူက ထင်မြင်မိစေခဲ့တဲ့ အတွေးဟာ တကယ့်ကို မှားယွင်းသွား စေခဲ့ပါတယ်။ ဘားအံရောက်တိုင်း ဂူတွေ သွားရောက်လေ့လာသလို သံလွင်မြစ်ကို တကူးတက သွားကြည့်လေ့ရှိပါတယ်။ ဇွဲကပင် တောင်ပေါ်ကိုတော့ တစ်ကြိမ်မျှမရောက်ဖူးသေးတော့ သူများတွေ ဘယ်လိုပြောပြော စာရေးသူကတော့ ကိုယ့်မျက်စိနဲ့မြင်တွေ့ရတဲ့ မြင်ကွင်းကိုပဲ ယုံကြည်ပါတယ်။ စာရေးသူကို ကမ္ဘာလှည့်နိုင်ငံခြားသားတစ်ဦးက ပြောပြခဲ့ဖူးပါတယ်။ သူဟာ ဇွဲကပင်တောင်ပေါ်ကနေ ကြည့်ရတဲ့ မြင်ကွင်းက ကမ္ဘာမှာ အလှဆုံးမြင်ကွင်းတဲ့။ သူပြောတုန်းကစာရေးသူက သိပ်မယုံပေမဲ့ ဖြစ်နိုင်ချေ ရှိတယ်လို့ ထင်မိပါတယ်။ တကယ် ဒီမြင်ကွင်းကို မြင်တွေ့ရတဲ့အခိုက်မှာ စာရေးသူ အနေနဲ့ နောက်ကျမိရလေခြင်းလို့ ဆိုမိပါတော့တယ်။ ပြီးပြည့်စုံလွန်းတဲ့ အလှ တရား ။ ဒီလို ပတ်ပတ်လည် တောင်တွေ ဝိုင်းရံနေတဲ့ ဘားအံမြို့မြင်ကွင်းကို ကောင်းကင်ယံထက်ကနေ ကြည့်ရတဲ့ရှုခင်း၊ မြစ်ရယ်၊ မြူ ခိုးတွေရယ် ခြွေရံသင်းပင်းတွေနဲ့ ပနံတင့်တယ်လှပနေတဲ့ ဆောင်းနံနက်ခင်း ဒီအချိန် ဒီမြင်ကွင်းက စာရေးသူရဲ့ စိတ်ထဲ စွဲကျန် ရစ် ခဲ့စေတာပါပဲ။ တရုတ်အမျိုးသမီးတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ အစ္စလာကတော့ ဘားအံမြို့ ဟာ သူတို့ တရုတ်ပြည်ရဲ့ ကွေ့လင်မြို့နဲ့တူပါသတဲ့။ ကွေ့လင်ကလည်း တောင်တွေ များပြီး မြစ်ရှိတာမို့ သူတို့ လူမျိုးတွေဟာ ဘားအံကိုလည်း လာရောက် လေ့လာနေကြတယ်လို့စာရေးသူကို ပြောပြပါတယ်။ တစ်ချို့ကတော့ ဗီယက်နမ်က ဟလောင်ဘေးနဲ့ ဆင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တကယ်တော့ အဲဒီအရာတွေထက်ကို ဘားအံ ရဲ့ လှပမှု က သာလွန်နေတယ်ဆိုတာ စာရေးသူ တကယ့်ကို မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့ရစေတာပါပဲ။ မပြုမပြင် တည်ရှိနေတဲ့ သဘာဝတရားရဲ့ လှပဖြားယောင်းမှု ကို ခံစားရင်း ဘားအံမြို့ရဲ့ ကောင်းကင်ယံအလှ ကနေကြည့်ရတာဟာ ရင်သက်ရင်ခုန်ချင်စရာကောင်းလွန်းလှတယ်ဆိုတာ စာရေးသူမြင်တွေ့ ခဲ့ ခံစား ခဲ့ရပါတယ်။ မြစ် သံလွင် ဆိုတာကလည်း တကယ့်ကို ထူးခြားတဲ့ဂုဏ်သတ္တိတွေ ရှိနေတာ။ ရေစီးကြမ်းပြီး သူ့ရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိ ကိုဘယ်သောအခါမှ မဖျောက်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရှိနေဆဲ သံလွင်ပါ။ခြွေရံသင်းပင်းများတဲ့ ထုံးကျောက်တောင်တွေဟာလည်း သူ့အလှ သူ့ သဘာဝ သူ့ဂုဏ်နဲ့တည်ရှိနေတာပါပဲ။ ဒီလိုလှပမှုတွေရှိနေတဲ့ ဘားအံမြေမှာ ရိုးသားတဲ့ ကရင်လူမျိုးတွေ ဘာသာတရားကို ချစ်မြတ်နိုးသူတွေ ယဉ်ကျေးမှု ကိုချစ်မြတ်နိုးနေ သူတွေ ရှိနေဆဲပါ။ ဒီလို အလှတရားတွေကို ဖော်ထုတ်ပေးတဲ့ Oriental Ballooning က ဘားအံမြို့ရဲ့ မြင်ကွင်းတွေကို ကောင်းကင်ယံ ထက်ကနေ ကြည့်နိုင်စေဖို့ စတင်ဝန်ဆောင်မှု ပေးလာခဲ့တာပါ။ ခရီးသွားချစ်သူတွေ အနေနဲ့ ဒီလို ဝန်ဆောင်မှုတွေကို လူအနည်းဆုံး ခြောက်ယောက်စုပြီး Package အနေနဲ့ ဘားအံမြင်ကွင်းအလှ တွေကို တစ်ဦးကို ကျပ် နှစ်သိန်းငါးသောင်း နဲ့ Balloon စီးပြီး မြင်တွေ့ခံစားလို့ရနေပါပြီ။ ပထမဆုံးအနေနဲ့ ဘားအံမြို့ရဲ့ ကောင်းကင်ယံအလှကို စာရေးသူရယ်။ Travel Blogger ဖြစ်တဲ့ ကိုသီဟလု လင်ရယ်၊ MTM က မမေမြတ်မွန်ဝင်းရယ်၊ Oriental Ballooning က မခိုင်ဝင့်ဖြူ နဲ့ ပိုင်းလော့ နိုင်ငံခြားသား နှစ်ဦးနဲ့ ဘားအံအလှကို ရင်သက်ရှုမျောစွာ ကြည့်ခဲ့ရတာပါပဲ။ နေထွက်ချိန်အလှ တရားနဲ့ ဇွဲကပင်တောင်ရယ်။ သံလွင်မြစ်ရယ်။ ထုံးကျောက်တောင် ပတ်ပတ်လည်တွေ ရယ်။ မြူတွေ ရယ်။ စာရေးသူတို့ ကြည့်ဖူးကြတဲ့ စွန်းဝူခုန်း ဇတ်ကားထဲက မြင်ကွင်းအခန်းမျိုး။ စာရေး ပြီးပြောပြရုံနဲ့တင်မလုံလောက်ခဲ့ ပါဘူး။ ဒီလို မြင်ကွင်းတွေကို တစ်သက်မှာ တစ်ကြိမ်လောက်တော့ မြင်ကြည့်ဖို့ သင့်တယ်လို့ စာရေးသူက ဆိုချင်ပါတယ်။ ဇွဲကပင်တောင် နောက်ဘက်ကနေ ထွက်ပေါ်လာတဲ့ နေရောင်။ လှပတည်ငြိမ်နေတဲ့ ဇွဲကပင်တောင်ကို အနီးကပ်မြင်တွေ့ရတဲ့ မြင်ကွင်း က ဘဝမှာ အမှတ်ရဆဲပါ။ မြန်မာပြည်မှာ ဒီလို လှပပြီး သဘာဝတရားရဲ့ ဖြားယောင်းမှု တွေ အများကြီးရှိနေတာကို စာရေးသူက ဂုဏ်ယူမဆုံးတပြုံးပြုံးပါပဲ။ ပေးလိုက်ရတဲ့ တန်ကြေးနဲ့ ထိုက်တန်ပြီး ကိုယ်ပြန်ရတာဟာ ပိုများတယ်ဆိုတာကို မြင်တွေ့ ခဲ့ပြီးပါပြီ။ ဒီလို ဘာအံမြိုရဲ့ ကောင်းကင်ယံအလှ ကို ခုလိုမြင်တွေ့ခံစားနိုင်ဖို့ ဖိတ်ခေါ်ပေးတဲ့ Oriental Ballooning ကို ကျေးဇူးလည်းတင်မိပါတယ်။ ဟိုတယ်/ခရီးက အငြိမ်းစားယူသွားခဲ့တဲ့ ညွန်ချုပ် ဦးအောင်ဇော်ဝင်းကလည်း ပြောပြဖူးပါတယ်။ ဘားအံဆိုတာ Adventure အကောင်းဆုံး ပြု လုပ်နိုင်တဲ့ နေရာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုဖူးခဲ့သလိုပါပဲ။ သဘာဝ တရားက ပေးထားတဲ့ ထုံးကျောက်တောင်တွေ ပေါမှပေါ။ ဂူတွေပေါမှပေါ။ ပန်းချီကားချပ်တဖွယ် ရှိနေ တဲ့ စိုက်ခင်းတွေက သူ့ရာသီနဲ့သူ လှပနေဆဲ။ သံလွင်မြစ်ကလည်း ရေစီးသန်နေဆဲ။ အုန်းပင်တွေ အစီအရီ နဲ့ သဘာဝကျကျလှပနေဆဲ။ဇွဲကပင်တောင်ကလည်း တည်ငြိမ်ရင့်ကျက်နေဆဲ။ဒေါနတောင်တန်းက လည်း မှိုင်းညှို့နေဆဲ ။ ဒီလို အလှတရားတွေ တည်ရှိနေတဲ့ ဘားအံမြေကိုစာရေးသူအနေကတော့ Eco Tourism ဘဏ္ဍာသိုက် ကြီးလို့ အမွန်းတင်မိရင်း ဘားအံ ကောင်းကင်ယံထက်ကနေ မြင်တွေ့ရတဲ့ မြင်ကွင်းတွေကို ဘယ်သောအခါမှ မေ့နိုင်တော့မှာ မဟုတ်တော့ပါဘူး။ Travelling_Journal/Vol_1_Issue_20 Photo YinYinHla

စည်သူကျော် အခုတလော လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာပေါ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွက်အကောင်းဆုံးခရီးစဉ်ဒေသဆုချီးမြှင့်မယ့်ကိစ္စကတော်တော်လေးလှုပ်လှုပ်ခတ်ခတ်ဖြစ် နေသဗျ။ ဆုချီးမြှင့်မယ့်အဖွဲ့အစည်းကလည်း ဥရောပသမဂ္ဂအမည်ခံအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်နေလေတော့ အာရုံစိုက်စရာဖြစ်နေသပေါ့ဗျာ။ ဆုဆိုတာမျိုးကလည်း ကလေးသူငယ်၊ လူရွယ်လူကြီး အရွယ်သုံးပါးမက်မောတဲ့အရာ မဟုတ်လားဗျာ။ ကျွန်တော်များငယ်ငယ်တုန်းကလည်းသေးသေးမွှားမွှားဆုကလေးများရရင်တောင် ဤဇမ္ဗူ ငါလိုလူရှိသေးရဲ့လား ရယ်လို့ ဝမ်းသာလုံးဆို့မတတ်ဖြစ်မိသေးတာပ။ အခုလိုမျိုး မြန်မာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်း နိမ့်တုံ မြင့်တုံ ဖြစ်နေတဲ့အချိန်မျိုးမှာ EU နာမည် နဲ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုက အကောင်းဆုံးခရီးစဉ်ဒေသဆု ချီးမြှင့်တာခံရမယ်ဆိုတော့ ဂုဏ်ယူ ဝမ်းမြောက်မိပေမပေါ့ဗျာ။ မြန်မာကို ကမ္ဘာကသိမယ့်အခွင့်အရေး၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက် တစ်တပ်တစ်အားပေါ့ဗျာ။ သို့သော်ငြားလည်းပေါ့လေ ချီးမြှင့် မယ့်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ခိုင်မာမှုနဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာပိုင်းက မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်နေလေတော့ နှမ လက်လျှော့နေလေတော့ကိန်းဆိုက်ရပြီပေါ့ခင်ဗျာ။ကမ္ဘာပေါ်မှာ သက်ဆိုင်ရာ ကဏ္ဍအလိုက် ဆုတွေကို အသီးသီးအပြိုင်အဆိုင်ချီးမြှင့် နေကြတာအားလုံးအသိပါပဲဗျ။ အဲဒီလိုပါပဲ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍမှာလဲ ချီးမြှင့်တဲ့ဆုတွေရှိ ပါတယ်ခင်ဗျ။ ဒီအထဲမှာ ဂုဏ်သိက္ခာကြီးမားတဲ့ဆုတွေရှိသလို အပြန်အလှန်ထောပနာပြု ကြတဲ့ဆုတွေလည်းရှိပါတယ်။ ဂုဏ်သိက္ခာကြီးမားတယ်လို့ဆိုတဲ့နေရာမှာ ဆုချီးမြှင့်တဲ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ခိုင်မာမှုနဲ့ အဲ့ဒီအဖွဲ့အစည်းရဲ့ ရပ်တည်ချက်၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်း ကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအပေါ် ထည့်ဝင်ဆောင်ရွက်ချက်တွေက အဓိကကျသဗျ။ ဒီဆောင်းပါးမှာ ဒီလိုဆုများ ချီးမြှင့်ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းကြီး (၂)ခုကို တင်ပြချင်ပါတယ်။ ပထမအဖွဲ့အစည်းကတော့ ကုလသမဂ္ဂလက်အောက်ခံ ကမ္ဘာ့ခရီးသွား လုပ်ငန်းအဖွဲ့ချုပ်ကြီး United Nations World Tourism Organization (UNWTO) ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံပေါင်း (၁၅၈) နိုင်ငံ၊ ဟောင်ကောင်၊ မကာအိုတို့လို ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသနယ်မြေ (၆)ခုနဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်းများ၊ ပညာရေးအသင်း အဖွဲ့များကိုကိုယ်စားပြုထားတဲ့အဖွဲ့ကြီးဟာကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းနယ်ပယ်မှာ သြဇာ တိက္ကမကြီးမားတဲ့အဖွဲ့အစည်းကြီးတစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းနေ့ အထိမ်း အမှတ်အခမ်းအနားကိုလည်း အဖွဲ့ကြီးက နှစ်စဉ်ချမှတ်ပေးတဲ့ ဆောင်ပုဒ်များနဲ့ ကျင်းပကြပါတယ်။ ခရီးသွား လုပ်ငန်းနယ်ပယ်က တတ်သိပညာရှင် စကော် လာများဆိုရင် လည်း ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းအဖွဲ့ကြီးက ထုတ်ပြန်တဲ့ စာရင်းဇယားတွေ၊ စာတမ်းတွေ၊ သုတေ သနပြုချက်တွေကို အကိုး အကားပြုသုံးစွဲကြပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းအဖွဲ့ကြီးက ချီးမြှင့်တဲ့ ယူလီဆီးဆု (UNWTO Ulysses Prize) ဆိုလို့ရှိရင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ လိုက်နာရမယ့်ကျင့်ဝတ်များ (Global Code of Ethics) နဲ့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှု ရည်မှန်းချက် (Sustainable Development Goals)ကို ထင်ဟပ်စေ ပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရရင် အောင်မြင်စွာ လိုက်နာကျင့်သုံးတဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်အဖွဲ့အစည်းတွေကို ချီးမြှင့် ခြင်းဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျ။ ဒီယူလီဆီးဆုကို ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းအဖွဲ့ကြီးက ကဏ္ဍလေးခုကို ပေးအပ်ရာမှာ (၁) မူဝါဒနှင့် အုပ်ချုပ်မှု (၂) စီးပွားရေးလုပ်ငန်းစုများ (၃) အစိုးရမဟုတ် သော အဖွဲ့အစည်းများ (၄) သုတေသနနှင့်နည်း ပညာတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကဏ္ဍတွေကနေ ခရီးသွားလုပ်ငန်း ရေရှည် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက်တစ်တပ်တစ်အား ထည့်ဝင်ဆောင်ရွက် တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်အဖွဲ့အစည်းတွေကို ချီးမြှင့်ပါတယ်ခင်ဗျာ။ ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းအဖွဲ့ကြီးလိုပဲထင်ရှားတဲ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကတော့ World Travel and Tourism Council (WTTC) ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့ပေမယ့် UNWTO နဲ့ WTTC ကတော့ ဖွဲ့စည်းမှု သဘောသဘာဝခြင်း ကွာခြားပါတယ်ခင်ဗျ။ WTTC ကတော့ ကမ္ဘာ တစ်လွှား မှာရှိတဲ့ပုဂ္ဂလိကခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ကိုယ်စားပြုဖွဲ့စည်း ထားတာပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။ အဖွဲ့ဝင်တွေကတော့ကမ္ဘာတစ်လွှားကခရီးသွားလုပ်ငန်းကုမ္ပဏီတွေရဲ့ အမှုဆောင် အရာ ရှိကြီးတွေ၊ အကြီးအကဲတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ ယေဘုယျပြောရမယ်ဆိုရင် WTTC ဟာ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍ ကိုယ်စားပြုအသင်းကြီးတစ်သင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ WTTC သည်လည်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စာရင်းဇယားကိန်းဂဏန်းအချက် အလက်တွေ၊ သုတေသန စာတမ်းတွေနဲ့ အခြားခရီးသွားလုပ်ငန်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စာအုပ်စာတမ်းတွေကိုလည်း ထုတ်ဝေပါတယ်။ UNWTO က ချီးမြှင့်တဲ့ ဆုအမည်က လှပသလို WTTC က ချီးမြှင့်တဲ့ ဆုအမည်ကလည်း လေးနက်ပြီး အဓိပ္ပါယ်ပြည့်ဝလှပါတယ်။ ဆုအမည်က Tourism for Tomorrow Awards ပါတဲ့။ ဆု အမည်ကြားရုံနဲ့ ပေးအပ်တဲ့ဆုတွေဟာ ဘယ်လိုဆုမျိုး တွေဆိုတာ သိသာပါတယ်။ WTTC သည်လည်း Sustainable Development Goals- SDGs (၁၇)ချက်ကို အခြေခံချီးမြှင့်တာ ဖြစ်ပြီး Sustainable Development Goals တွေကို တက်ကြွစွာ လိုက်ပါဆောင်ရွက်တဲ့လုပ်ငန်းတွေကို အဓိက ထားချီးမြှင့်ပေးအပ်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဆုတွေကိုပေး အပ်ရာမှာ ခရီးစဉ်ဒေသများ၊ ဟိုတယ်များ၊ အပန်းဖြေစခန်းများ၊ လေကြောင်းလိုင်းများအပါအဝင်ခရီးသွားလုပ်ငန်းကုမ္ပဏီတွေပါဝင်ပါတယ်။ ဆုအမျိုးအစား တွေကတော့ (၁) လူမှုပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာဆု (၂) ခရီးစဉ်ဒေသထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက် ရေးဆိုင်ရာဆု (၃) ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု တိုက်ဖျက်ရေးဆိုင်ရာဆု (၄) လူသားအရင်း အမြစ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာဆု (၅) အပြောင်းအလဲဖော်ဆောင်ပေး နိုင်မှုဆိုင်ရာဆု တို့ပဲဖြစ် ပါတယ်။ ဆုတွေကို ချီးမြှင့်တဲ့နေရာမှာလည်း စာရွက်ပေါ်မှာတင် စိစစ်တာမျိုးမဟုတ်ပဲ နောက်ဆုံးဆန်ခါတင်ရွေးချယ်ခံရသူတွေကို အဖွဲ့နဲ့ မြေပြင်ကွင်းဆင်းစိစစ်တာမျိုးတွေကိုပါ ဆောင်ရွက်ပါတယ်။ ပြောရရင်တော့ဗျာ ဆယ်စုနှစ်တစ်စုကျော်ကြာ ချီးမြှင့်ခဲ့တဲ့ ဆုတွေဟာ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးတစ်ယောက် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု အကျိုးအတွက် မဟုတ်ဘဲ ကမ္ဘာ့ခရီးသွား လုပ်ငန်းရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ချီးမြှင့်တာပဲဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာဆိုရင် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဦးဆောင်ကျင်းပတဲ့ ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းနေ့ အထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားမှာ (အဓိကအနေနဲ့) ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍအကောင်းဆုံးစွမ်းဆောင်ရည်ဆု (Best Performance Awards) တွေကို ချီးမြှင့်တာတွေ့ရပါတယ်။ ယခု ၂၀၁၉ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းနေ့ အခမ်း အနားမှာဆိုရင်အကောင်းဆုံးဝန်ဆောင်မှုစွမ်းရည်ဆိုင်ရာဟိုတယ်ဆုများ၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်း ကုမ္ပဏီဆုများ ပေးအပ်တာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စာစီစာကုံး၊ ကျပန်းစကားပြောနှင့် ဓါတ်ပုံဆု စတာတွေကို ချီးမြှင့်တာလည်း တွေ့ရသဗျ။ မြန်မာနိုင်ငံကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းနေ့မှာ အခြေခံပညာအဆင့် အဆင့်မြင့် ပညာ အဆင့်စာစီစာကုံးပြိုင်ပွဲများ ထည့်သွင်းကျင်းပ ပေးခြင်းဟာ ကျောင်းသူကျောင်းသားများနှင့် မိဘဆရာအသိုက် အဝန်းအတွင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရဲ့ သဘောသဘာဝနဲ့ အကျိုးကျေးဇူး တွေကို အထိုက်အလျောက် ပြန့်ပွားစေတာဖြစ်လို့ ကောင်းမွန်တဲ့ အစီအစဉ်တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။ အလားတူပဲ အခြားဆုများကိုလည်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းနယ်ပယ်အတွင်းကသာမက အများပြည်သူများ အတွင်းကပါ ဖိတ်ခေါ်ကျင်းပပေးနိုင်ရင် ပိုမိုကောင်းမွန်မယ်လို့ ယူဆမိပါ တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပုဂ္ဂလိကနယ်ပယ်အတွင်းမှာဆိုရင် Myanmar Responsible Tourism Institute (MRTI) အဖွဲ့အစည်းက Myanmar Responsible Tourism Awards(MRTA)ဆုကိုနှစ်စဉ်ပေးအပ်နေတာတွေ့ရပါတယ်။ MRTA ဟာဆိုရင်လည်း ရည်ရွယ်ချက် အားဖြင့် ကောင်းမွန်ပြီး အမည်နာမနဲ့ လိုက်လျောညီထွေစွာ တာဝန်သိခရီးသွားလုပ်ငန်းနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ ဆုတွေဖြစ်တာကို တွေ့ရပါတယ်။ ယခု ၂၀၁၉ ခုနှစ် MRTA မှာ ယခင်နှစ်များက မပါဝင်တဲ့ Best Practice in Child Safe Tourism Award နဲ့ Best Practice in Carbon Foot print Reduction ဆုတွေ ပါဝင်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အချုပ်အားဖြင့် ပြောရရင် ဆုချီးမြှင့်ပေးအပ်ခြင်းဟာ သာမန်မှတ်တမ်းတင်ဂုဏ်ပြုရုံ လောက်ဆိုရင် ပြည်သူများအကြား သတင်းစကားကြားနာသိရှိရုံသာဖြစ်ပြီး၊ ကိုယ့်နယ်ပယ် ထဲမှာသာအတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အသိအမှတ်ပြုခံရတာဖြစ်ပါ တယ်ခင်ဗျ။ ဆုချီးမြှင့်ခြင်း ကနေ ကိုယ့်လုပ်ငန်းကဏ္ဍအကြောင်းကို ပြည်သူများအကြား (ပုဂ္ဂလိကနဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းတွေလည်း ပါသပေါ့) ပိုမိုကျယ်ပြန့်စွာ သိရှိစေဖို့ဆိုရင်တော့ (တနည်းဆိုရရင်တော့ မားကတ်တင်း Marketing ပေါ့ဗျာ) ဆုအမျိုးအစား၊ ပေးအပ်တဲ့ရည်ရွယ်ချက်၊ ဆုရွေးချယ် သတ်မှတ်တဲ့စံနှုန်းများ၊ ဆုကို အကဲဖြတ်ရွေးချယ်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်များဆိုပြီး အကျယ်တဝင့်ချပြ ကြေညာသင့်ပါကြောင်းပါခင်ဗျား။ Travelling_Journal/Vol_1_Issue_17 Photo_WTTC/UNWTO (စည်သူကျော်ပေးပို့သည်)

စည်သူကျော် ၂၀၁၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလအတွင်းက မွန်ပြည်နယ် မော်လမြိုင်မြို့သို့ တာဝန်ဖြင့် သွားရောက်ခဲ့ရသည်။ မော်လမြိုင်သို့ရောက်ရှိခိုက် မရောက်ဖြစ်တာကြာပြီဖြစ်သော ကျိုက္ခမီ ရေလယ်ဘုရားနှင့်စက်စဲကမ်းခြေသို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အလုပ်ကိစ္စများပြီးပြတ်၍ နောက်တစ် နေ့ နံနက်စောစောတွင် မော်လမြိုင်မှ ကားဖြင့်ထွက်ခွာလာခဲ့သည်။ မြို့ပြအငွေ့ အသက်များ ခေတ္တခွာချ၍ တောတောင်တို့၏ အရိပ်အာဝါသများ ထုံမွှမ်းရာလမ်းခရီးဖြစ်လေသည်။ ကားလေး က လမ်းတစ်လျှောက် ရာဘာတောများကို တရိပ်ရိပ်ဖြတ်သန်းလာခဲ့သည်။ ကျိုက္ခမီသို့ရောက်လုဆဲဆဲလမ်းတစ်နေရာတွင် မွန်ရိုးရာလုံချည်အနီတီရှပ်အဖြူလေးများ ဝတ်ဆင်ထားသော အလှူခံအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရလေသည်။အလှူခံအဖွဲ့သည် ထုံးစံအတိုင်းမော် တော်ယာဉ်များကို ရပ်တန့်စေ၍ ချိုသာကြည်နူးစွာ အလှူခံကြလေသည်။ လော်စပီကာမှ သီချင်း သံကလည်း သဒ္ဒါတရားကို နှိုးဆော်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတစ်နံတစ်လျားတွင် အလှူခံအဖွဲ့ များတွေ့ရတတ်သည်မှာ အထူးအဆန်းတော့မဟုတ်ချေ။ အလှူခံအဖွဲ့များမှ အလှူရှင်ကားများ၊ ဆိုင်ကယ်များသို့ အချိုရည်၊ ချိုချဉ်များပြန်လည်၍ မေတ္တာလက်ဆောင်ကမ်းကြသည်။ ယခုအလှူ ခံအဖွဲ့သည်လည်း ရောက်လာသမျှတို့အားကြွပ်ကြွပ်အိတ်ဖြင့်ထည့်၍ ပလက်စတစ်ပိုက်ကလေး များတပ်ထားသော အချိုရည်ထုပ်ကလေးများကို နည်းများမဆို လှူဒါန်းသမျှ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဖော ဖောသီသီ တုံ့ပြန်ပေးကမ်းဝေငှလျက်ရှိလေသည်။ မိမိတို့ကားလေးအလှူခံအဖွဲ့ကိုလွန်လာသည်နှင့် တွေ့ရသောမြင်ကွင်းက မိမိမျက်စိကိုပင် မိမိမယုံနိုင်အောင်ဖြစ်မိလေတော့သည်။ လမ်းဘေးဝဲယာတစ်လျှောက် ကြွပ်ကြွပ်အိတ်များ၊ ပလပ်စတစ်ပိုက်များကား ဖွေးဖွေးလှုပ်လျက်ရှိလေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကြွပ်ကြွပ်အိတ်ဟုခေါ်ဝေါ်ကြသော အရွယ်စုံအိတ်များကို တွင်ကျယ်စွာ သုံးစွဲလျက်ရှိသည်ကို အားလုံးအသိပင်ဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် အဆိုပါအိတ်များသည် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်ကိုရေရှည်တွင် ဆိုးရွားစွာထိခိုက်စေသောပစ္စည်းများဖြစ်သည်ကိုတော့ ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် သိရှိသူနည်းပေလိမ့်မည်။ အဆိုပါပလတ်စတစ်အိတ်များသည် Non-degradeble ဟုခေါ်ဆိုသော လွယ်ကူစွာမ ပျက်စီးနိုင်သည့် ပစ္စည်းအမျိုးအစားဖြစ်သောကြောင့်မြေကြီးထဲတွင် နှစ်ကာလရှည်ကြာစွာတည် ရှိပြီး မြေဆီလွှာကိုညစ်ညမ်းစေသည်။ အလားတူရေတွင်လည်းမပျော်ဝင်သောကြောင့် ရေနေ သတ္တဝါများ၏အသက်အန္တရာယ်နှင့် ရေထုသန့်စင်မှုကို ဒုက္ခပေးလျက်ရှိသည်။ ယင်းသို့ ဗြဟ္မာဦး ခေါင်းသဖွယ်ဖြစ်သော ကြွပ်ကြွပ်အိတ်ကို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးတွင် သုံးစွဲခြင်းမပြုကြတော့ချေ။ သို့ရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံမှာကား ကုန်ကျစရိတ်သက်သာခြင်း၊ သုံးစွဲရလွယ်ကူခြင်းတို့ကြောင့် အခိုင်အမာအားပေးလျက်ရှိသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ၁၉၆၇ခုနှစ်မှစတင်၍ ပလတ်စတစ် ၉.၁ ဘီလျံတန်ကို ထုတ်လုပ်ခဲ့ရာတွင် ၆.၃ ဘီလျံတန်သည် စွန့်ပစ်အမှိုက်များဖြစ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက်မှ ၉% ကိုသာ ပြန်လည် အသုံးပြုနိုင်ခဲ့သည်။ သို့နှင့်ပလတ်စတစ်သည်ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကာဗွန်ပြီးလျင် သဘာဝပတ်ဝန်း ကျင်ကို အခြိမ်းခြောက်နိုင်ဆုံး အရာတစ်ခုဖြစ်လာသည်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းအနေဖြင့် ထိုပြဿနာ ကို မည်သို့ပြောင်းလဲတားဆီးမည်နည်း။ငြင်းဆိုရန်သာ တစ်ခါသုံးပလတ်စတစ်ကို အသုံးပြုဖို့ ဖြစ်သည်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် ကမ္ဘာ့ အသားတင်ထုတ်လုပ်မှု၏ ၁၀ရာခိုင်နှုန်း၊ အလုပ်အကိုင် (၁၀)ခုတွင် တစ်ခုစသည်ဖြင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကိုအထောက်အကူပြုလျက်ရှိသကဲ့သို့ ပလတ်စ တစ်စွန့်ပစ်မှု၊ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု၊ ရေဆိုးစွန့်ထုတ်မှု စသည်တို့ကြောင့်လည်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်မှုကို ကြီးမားသော ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိနေပေသည်။ ခရီးသွား လုပ်ငန်းနယ်ပယ်ကျယ်ပြန့်လာသည်နှင့်အမျှ စီမံခန့်ခွဲနိုင်မှု အားနည်းခြင်းနှင့်အတူခရီးသွားလုပ် ငန်းမှ စွန့်ထုတ်သောအမှိုက်သရိုက်အညစ်အကြေးများသည်ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာအတွင်းနှင့် ကမ္ဘာ့ မြေဆီလွှာအတွင်းနိဂုံးကမ္ပတ် အဆုံးသတ်လျက်ရှိနေပေသည်။ ဤနေရာတွင် မေးစရာရှိသည်။ သို့ဖြင့် အဆိုပါ ကြွပ်ကြွပ်အိတ်များကို စနစ်တကျစွန့်ပစ် လျင်ရော။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို မထိခိုက်ပါပြီလော။ အဆိုပါ ပလတ်စတစ်အိတ်များသည် လွယ်ကူစွာ သူ့အလိုအလျောက် ဆွေးမြေ့ပျက်စီးခြင်းမရှိသဖြင့် မီးရှို့ဖျက်ဆီးကြသည်။ ယင်းသို့ မီးရှို့ဖျက်ဆီးရာမှ ထွက်ပေါ်လာသော မီးခိုးများသည် အဆိပ်ငွေ့များပင်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာလေထု ကို ညစ်ညမ်းစေသည်။ ဖန်လုံအိမ်အာနိသင်ရှိပြီး ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အသီးသီးတွင် ပလတ်စတစ်အိတ်အသုံးပြုမှုကို သိသိ သာသာလျှော့ချလျက်ရှိသည်။၂၀၁၉ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလအတွင်းက ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၊ မာကတီသို့ သွားရောက်ခဲ့ရာတွင် စတိုးဆိုင်ငယ်များကအစ စူပါမားကတ်ကြီးများ အဆုံးလမ်းဘေးဈေးသည် များပါမကျန် ကြွပ်ကြွပ်အိတ်ကို လုံးဝအသုံးမပြုတော့သည်ကို သတိပြုမိခဲ့သည်။ ထို့အပြင် တည်းခိုရာ ဟိုတယ်တွင်လည်း ပလတ်စတစ်သောက်ရေသန့်ဘူးကို မထားပေးဘဲ ပလတ်စတစ် ရေဘူးအစား ဖန်ပုလင်းဖြင့် သောက်ရေကို ထားပေးသည်ကိုတွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ချင်းမိုင်တွင် ဟိုတယ်၌် သွားတိုက်တံ၊ ဘီးစသည့် ပလတ်စတစ် အသုံး အဆောင်ပစ္စည်းများကို ထားပေးမထား။ ဧည့်သည်မှလိုအပ်၍ ရယူလိုလျှင် ဧည့်ကြို ကောင်တာ တွင် တောင်းယူနိုင်သည်။ နေ့တဓူဝ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများကို ယင်းသို့ကန့်သတ်လိုက်ခြင်း ဖြင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အတွက် စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများ လျော့ကျသွားသလို ဧည့်သည်အတွက် ဖြည့်တင်းပေးရသည့် ကုန်ကျစရိတ်ကိုလည်း လျှော့ချပြီးသားဖြစ်သွားသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်မတော့ ဟိုတယ်များတွင် အခမ်းအနားတစ်ခုပြီးတိုင်း စွန့်ပစ်ရသည့်ရေ သန့်ဗူးများကား ကြောက်ခမန်းလိလိ၊ ထို့ပြင်တဝ အဝေးပြေးကားများပေါ်တွင် လိုလိုမလိုလိုအ သုံးပြုရန်ပေးထားသည့်ကြွပ်ကြွပ်အိတ်များ၊ စားသောက်စရာနှင့် လက်ဆောင်ပစ္စည်းများထုပ်ပိုး ရန်အတွက် ပလတ်စတစ်အိတ်များ။ ယခင်ကတော့ကြွပ်ကြွပ်အိတ်အသုံးပြုမှုလျှော့ချဖို့ ပညာပေး ဇာတ်လမ်းတိုလေးတွေရုပ်မြင်သံကြားမှာလာတာတွေ့ရသည်။ Refuse- ကြွပ်ကြွပ်အိတ်ဖြင့် ထုပ်ပိုးပေးခြင်းကို ငြင်းဆိုဖို့၊ ယခုနောက်ပိုင်းတွင် ချည် ထည်အိတ်များကို ခရီးစဉ်ဒေသများတွင် အမှတ်တရပစ္စည်းများအဖြစ်ရောင်းချပေးရာ ကြွပ်ကြွပ် အိတ်ဖြင့်ထုတ်ပိုးပေးခြင်းကို ငြင်းဆို၍ ၎င်းအိတ်များဖြင့်သယ်ဆောင်သွားပါက ပတ်ဝန်းကျင်ညစ် ညမ်းမှုကို လျော့ကျစေပြီး ဒေသခံများ၏ ဝင်ငွေတိုးတက်ရရှိရေးကို အထောက်အကူပြုသည်။ Reuse- ပြန်လည်အသုံးပြုဖို့၊ ကြွပ်ကြွပ်အိတ်၊ ရေသန့်ဗူးစသည့် ပလတ်စတစ်အသုံးအ ဆောင်ပစ္စည်းများကို တစ်ကြိမ်တစ်ခါသာ အသုံးပြုခြင်းထက် အကြိမ်ကြိမ်ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်း၊ သောက်သုံးပြီးရေသန့်ဗူးအခွံများကိုစွန့်ပစ်ခြင်းမပြုဘဲအကြိမ်ကြိမ်ရေပြန်လည်ဖြည့်တင်းသောက် သုံးခြင်း၊ သွားတိုက်တံများကိုပြန်လည်အသုံးပြုခြင်း။ဗြိတိန်တွင် အများသုံးရေသန့်ပိုက်ခေါင်းများ ကိုလူစည်ကားရာနေရာများတွင် ထားရှိပေးခြင်းဖြင့် ခရီးသွားများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ရေပုလင်း၊ ရေဗူးများတွင် ရေပြန်လည်ဖြည့်တင်းသောက်သုံးနိုင်သည်ဖြစ်ရာ ပလတ်စတစ်ရေဗူးအသုံးပြုမှု ကို လျှော့ချပစ်သည့်လုပ်ဆောင်ချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။Reduce - လျှော့ချအသုံးပြုဖို့၊ ပလတ်စတစ်ထုတ်လုပ်မှုနှင့်သုံးစွဲမှုကိုလျှော့ချရန်၊ ပလတ်စတစ်သုံးစွဲရန်မလိုအပ်သော နေရာများတွင် ကြွပ်ကြွပ်အိတ်ကို မသုံးဘဲ အခြားအစားထိုး ထုပ်ပိုးမှှုကို အသုံးပြုရန်၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကုန်ပျော့၊ ကုန်မာ၊ အိမ်သုံးကုန်၊ စားသောက်ကုန် အရည်အဖတ်ကအစ အညစ်အကြေးစွန့်ပစ်မှှုအထိ ကြွပ်ကြွပ်အိတ်ကို သုံးစွဲလျက်ရှိရာ လျှော့ချပစ်ရန် ကျိန်းသေပေါက်လိုအပ်သည်။ Recycle- အခြားအသုံးပြုနိုင်သောပစ္စည်းများအဖြစ် ပြောင်းလဲအသုံးပြုခြင်း။ ကော်ဖီမစ် အိတ်အခွံများဖြင့်ဖျာငယ်များ၊ လက်ကိုင်အိတ်များပြုလုပ်၍ အမှတ်တရပစ္စည်းအဖြစ်ပြန်လည် ရောင်းချသည်ကို ဟိုတယ်တစ်ချို့တွင်တွေ့ရှိရသည်။ ယင်းကဲ့သို့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းကို ပြန်လည်ပြု လုပ်အသုံးချခြင်းဖြင့် ပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်မှုကိုသက်သာစေမည်ဖြစ်သည်။ ပလတ်စတစ်အန္တရာယ်ကား ခရီးသွားလုပ်ငန်း ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ခြိမ်း ခြောက်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်မှာ အငြင်းပွားဖွယ်မရှိပေ။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကိုနိုင်ငံစီးပွားရေးအတွက် အားထားရသော ကျွန်းနိုင်ငံငယ်လေးများသည် ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှ စွန့်ပစ်အမှိုက်များကြောင့် အကျိုးသက်ရောက်မှုများခံစားလာရသည်။ စွန့်ပစ်အမှိုက်များကြောင့်သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အလှ အပကိုအကျည်းတန်အရုပ်ဆိုးစေသည်ဖြစ်ရာ ခရီးသွားဆွဲဆောင်မှုကိုလျော့ကျစေသည်။ ထို့ ထက်ဆိုးသည်ကား ရေရှည်ဆက်သွားပါက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အဖတ်ဆယ်မရအောင်ပျက်စီး သွားစေနိုင်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပလတ်စတစ်အိတ်၊ ဖော့ဗူးနှင့်ရေသန့်ဗူးတို့ကို အစားအသောက်နှင့် ကုန် ပစ္စည်း လက်လီရောင်းချသောနေရာများတွင်ရောင်းသူရော ဝယ်သူပါလှိုင်လှိုင်သုံးလျက်ရှိသည်။ အချို့ ကား တစ်အိတ်မလောက်၍ နှစ်အိတ်တောင်း၏။ တစ်အိတ်နှင့် တစ်အိတ်ထပ်ကိုင်၏။ ရောင်းသူ ကလည်းသဒ်ဓါကြည်ဖြူစွာတောင်းသလောက်ပေး၏။ အံ့ဖွယ်ပင်။ ခရီးစဉ်ဒေသများတွင် Local NGO များ၏ ဦးဆောင်စီစဉ်မှုဖြင့် အမှိုက်ကင်းစင်ရေး အမှိုက်ကောက်သည့် ကမ်ပိန်းများပြုလုပ်ကြသည်ကိုတွေ့ရှိရပါသည်။ အားပေးသင့်သည့်ကောင်း မွန်သောအစီအစဉ်များပါပေ။ သို့သော် ရှင်းသူကားရှင်း၊ သုံးသူကသုံး၊ ပစ်သူကပစ်ဆဲပင်။ United Nations မှ ထုတ်ပြန်ထားသည့် Sustainable Development Goals (၁၇) ချက်တွင် အမှတ်စဉ် (၁၂) ၌ “Responsible Consumption and Production” ဟူသော အချက်ပါဝင် သည်။ သို့သော် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွင် တာဝန်သိစွာထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် သုံးစွဲခြင်းတို့ မရှိသမျှ Sustainable Development Goals နှင့်အလှမ်းဝေးနေမည်ဖြစ်ဆဲပင်။ TravellingJournal/Vol_1_Issue_22 Photo_ credit

စည်သူကျော် ယနေ့ ကာလတွင် လူပြောအများဆုံးအကြောင်းအရာတစ်ခုကား ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်သည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ကမ္ဘာသူကမ္ဘာသား များလိုလားကြသည်။ နှစ်သက်ကြသည်။ သမိုင်းတလျှောက် ငြိမ်းချမ်းမှုမရှိခဲ့၍ ဒဏ်ရာ ဒဏ်ချက်များပြားခဲ့သော ကမ္ဘာကြီးကား ယနေ့အချိန်ထိ ငြိမ်းချမ်းရေးပန်းတိုင်ဆီသို့ လှုပ်လီလှုပ်လဲ့ ချီတက် နေဆဲ။ The Global Goals for Sustainable Development တွင် Peace, Justice and Strong Institutions တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်ရာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မျှော်မှန်းချက်များတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးသည် ပါဝင်နေပေသည်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည်လည်း ဘေးကင်းလုံခြုံမှု၊ ငြိမ်းချမ်းမှုတို့နှင့် တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်လျက် ရှိပေသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေး (Peace) ဟူသော ဝေါဟာရနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း (Tourism) ဟူသောဝေါဟာရတို့သည်ကျယ်ကျယ်လောင်လောင်ထွက်ပေါ်လာလေသည်။ သို့ရာတွင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးဟူသည် ခါတော်မှီပေါ်ထွက်လာခြင်းတော့မဟုတ်ချေ။ ၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် The British Travel and Holidays Association က ၎င်းတို့၏ ပထမအကြိမ် သင်းလုံးကျွတ် အစည်းအဝေးကြီးကို “Travel for Peace” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ကျင်းပခဲ့သည်။ ၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာခရီးသွားနှစ် (International Tourism Year) ၏ ဆောင်ပုဒ် ကို “Tourism Passport to Peace” ဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ယင်းနောက် ၁၉၈၆ ခုနှစ်တွင် International Institute for Peace through Tourism (IIPT) ကိုတည်ထောင်နိုင်ခဲ့ပြီး (၂)နှစ်အကြာတွင် IIPT ၏ပထမဆုံး ညီလာခံကို “Tourism: A Vital for Peace” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ကျင်းပခဲ့သည်။ ထို့နောက် ခရီးသွားလုပ်ငန်းနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ပေါင်းကူးဆက်စပ် ပေးသော အဖွဲ့အစည်းများ၊ သုတေသန ဌာနများ အများအပြား ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ထိုသမိုင်းပြယုဂ်များကြောင့်လည်း ခရီးသွား လုပ်ငန်းသည် ပထမဆုံးကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းကဏ္ဍ တစ်ခုအဖြစ်ဂုဏ်ပြုခေါ်ဆိုခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်း သန္ဓေတည်စကပင် ငြိမ်းချမ်းရေးဟူသော ဝေါဟာရသည် ယှဉ်တွဲပါဝင် လာခဲ့သည် မဟုတ်ပါလော။ သို့အားဖြင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း၏ အပေါင်းလက္ခဏာဆောင်သော သက်ရောက်မှုများတွင် ငြိမ်းချမ်းရေး သည်လည်း ပါဝင်လာ ပေသည်။ မေးစရာမေးခွန်းတစ်ခုကား ငြိမ်းချမ်းမှုနှင့်တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု ကင်းမဲ့ သော ဒေသတစ်ခုသို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် ဝင်ရောက်နေရာ ယူနိုင ်ပါ မည်လော။ အဖြေကားရှင်းပါသည်။ မယူနိုင်ပါ။ သို့သော် ခရီးသွား လုပ်ငန်းသည် ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်အပေါ်(သို့မဟုတ်) ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်မှုအပေါ်ဝင်ရောက်ပါဝင်ပတ်သက်နိုင်ပေသည်။ ပါဝင်ပတ်သက်ရုံသာမက သိသာထင်ရှားသော အထောက် အပံ့ပြုမှုနှင့်သက်ရောက်မှုများကိုလည်း ပေးစွမ်း နိုင်ပေသည်။ တစ်နေရာမှတစ်နေရာသို့ ခရီးသွားလာခြင်းဖြင့် မတူကွဲပြားမှုများကို နားလည်သဘောပေါက်လက်ခံလာနိုင်ပြီး ရေရှည်ယှဉ်တွဲပူး ပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်လာနိုင်သည်။ နိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှုများဖလှယ်ခြင်းဖြင့် စစ်မက်ဖြစ်ပွားခြင်းကို ရှောင်လွှဲနိုင်သည်။ တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို အဓွန့်ရှည်စေသည်။Post Conflict ဟုခေါ်သော ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားပြီး နေရာဒေသ များတွင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ဖော်ထုတ်ဆောင်ရွက် ခြင်းဖြင့် ဒေသ၏ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးတို့ကို လျင်မြန်စွာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင်ခရီးသွားလုပ်ငန်းအမျိုးအစားအသီးသီးကို ဈေးကွက် ်ဖော်ထုတ်ရောင်းချမြှင့်တင်လျက်ရှိရာ စစ်မက် ဖြစ်ပွားရာ သမိုင်းဝင် အထင် အရနေရာများသို့ သွားရောက်လေ့လာလည်ပတ်သော ခရီးစဉ်များလည်းပါဝင် ပါသည်။ ယင်းကို War Tourism, သွားရောက်လည်ပတ်သူများကို War Tourist များဟုခေါ်ဆိုကြသည်။ ယင်းသို့ သွားရောက်လည်ပတ်ခြင်းဖြင့် စစ်၏ဆိုးကျိုးများ၊ ဘေးဒုက္ခများကို သိမြင်လာပြီး စစ်မက်ဖြစ်ပွားခြင်းကို ရှှုံ့ချခြင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုလားခြင်းစသော အသိအမြင်များ တိုးပွားလာစေမည် ဖြစ်ပါသည်။ အလားတူ ငြိမ်းချမ်းရေးအထိမ်းအမှတ် နေရာများသို့ သွားရောက်လည်ပတ်ခြင်းကို Peace Tourism, သွားရောက်လည်ပတ် လေ့လာသူများကို Peace Tourist ဟုခေါ်ဆိုကြသည်။ Peace Tourism site များအနက် ထင်ရှားသော နေရာတစ်ခုမှာ ဂျပန်နိုင်ငံ ဟီရိုရှီးမားမြို့ရှိ Hiroshima Peace Memorial Park ဖြစ်သည်။ အဆိုပါနေရာသည် ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းက အနုမြူဗုံးကြဲ ချခံရသည့် အဖြစ်ဆိုးကြီးကို အမှတ်ရနေစေရန် တည်ဆောက်ထားသော နေရာဖြစ်ပါသည်။ Hiroshima Peace Memorial Park တွင် Hiroshima Peace Memorial Museum ပါဝင်ပြီး ပြတိုက်တွင် အနုမြူဗုံးဒဏ်ကြောင့် ထိခိုက်သေ ကြေပျက်စီးခဲ့ရသည့် ဓာတ်ပုံ မှတ်တမ်းများကို အဓိကထားပြသထားပြီး အနုမြူဗုံးဒဏ်မခံရမီ ဟီရိုရှီးမားနှင့်အနုမြူဗုံးဒဏ်ခံရပြီးသည့် ဟီရိုရှီးမားတို့ကို ပြသထားရာ စစ်၏ကြောက်မက်ဖွယ်အနိဌာရုံများကို လာရောက်လေ့လာသူများ မျက်ဝါးထင်ထင်တွေ့ မြင်ရမည်ဖြစ်သည်။Hiroshima Peace Memorial Park ကို ဒုတိယကမ္ဘာ စစ်ကြီးအပြီး ဆယ်နှစ်အကြာ ၁၉၅၅ ခုနှစ်တွင် စတင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါ သည်။ လေ့လာတွေ့ရှိရသော စာရင်းဇယားများအရ ၁၉၅၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၅ ခုနှစ်အတွင်း ခရီးသွား ဧည့်သည် ၅၃ သန်းလာရောက်လည် ပတ်ခဲ့ကြောင်းတွေ့ရှိရာ တစ်နှစ်လျင် ခရီးသွားဧည့်သည် တစ်သန်း ကျော် လာရောက်လည်ပတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှတဆင့် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိသော နယ်ပယ်များ ကို လူမှုယဉ်ကျေးမှု၊ စီးပွားရေးနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဟု (၃) မျိုးအဓိကခွဲခြားပြကြသည်။ ယင်းကို ခရီးသွားလုပ်ငန်း ပညာရပ် ဆိုင်ရာနယ်ပယ် တွင် Triple Bottom Line Analysis (TBL)ဟုခေါ်ဆိုသည်။ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများနှင့် စစ်မက်ဖြစ် ပွားခြင်း သည် ဖော်ပြပါနယ်ပယ်(၃)ရပ်ကို စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ အခြေအနေ ထိ ရောက်အောင်ထိခိုက်စေသည်။ တိုက်ပွဲများရပ်ဆိုင်းပြီး လုံခြုံဘေးကင်းသော နေရာ၌ အဆိုပါနယ် ပယ်သုံးရပ် တွင် သိသိသာသာ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက် လာသည်ကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများကြောင့် သဘာ၀ ပတ်ဝန်း ကျင်နှင့်လမ်းတံတားစသည့်အခြေခံအဆောက်အအုံများထိခိုက်ပျက်စီးစေသည်။ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများကြောင့် သစ်တောသစ်ပင်နှင့် သားငှက်တိရိစ္ဆာန်များသေကြေပျက်စီးကာဂေဟစနစ်ပျက်ယွင်းစေနိုင်သည်။ ထင်ရှားသောသာဓကအနေဖြင့် လက်ရှိရခိုင်ပြည်နယ်တွင်ဖြစ်ပွားသော ပဋိပက္ခများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကိုများစွာသော သက်ရောက်မှုများဖြစ်ပေါ်စေလျက်ရှိသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်သည် သာယာ လှပပြီး သမိုင်းဝင်ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များ ကြွယ်ဝမှု ကြောင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်အတွက် အလားအလာ များစွာရှိသော ဒေသတစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု မရှိခြင်းကြောင့် ခရီးသွား လုပ်ငန်းများရပ်ဆိုင်းနေရသည်မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွက်သာမကမြန်မာနိုင်ငံခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍအတွက်ပါ ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာဖြစ်သည်။ ဒေသခံများ လယ်ယာအလုပ်အကိုင်များ စွန့်ပစ်ရွှေ့ပြောင်းရသော ကြောင့် စီးပွားရေးထိခိုက်ပျက်စီးစေသည်။ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်း များ ပိတ်ဆို့၍ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ပျက်ပြားစေသောကြောင့် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးနှင့် ပြည်တွင်း အသားတင်ထုတ်လုပ်မှုကို ကျဆင်းစေ သည်။ ထို့အပြင် စစ်ပွဲကာလအတွင်း အဓမ္မစေခိုင်းမှုများပေါ် ပေါက်ခြင်း၊ ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးခြင်း၊ ချုပ်နှောင်မှုပြုခြင်း၊ အမျိုးသမီး နှင့်ကလေးငယ်များအား အလွဲသုံးစားပြုခြင်းများ လည်းပေါ်ပေါက် လာပါသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကာလအတွင်း ဂျပန်နိုင်ငံမှ စစ်အတွင်း သိမ်းပိုက် ထားသည့် အာရှနိုင်ငံများတွင်လိင်ကျွန်ပြုမှုကြောင့်ပေါ်ပေါက်လာသည့် ပြဿနာများမှာ ယနေ့အချိန်ထိတည်ရှိနေဆဲပင်။စစ်ကြောင့်ဖြစ်ပေါ်ရသောဆိုးကျိုးများကား ဤမျှနှင့်မပြီး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးစသော အခြေခံလူထု လိုအပ် ချက်များလည်း ကာလကြာရှည်စွာဖြစ်ပေါ်နေပေမည်။ ၎င်းနှင့်ဆန့်ကျင်ဘက်ကား ဒေသတည်ငြိမ်အေးချမ်းလာခြင်းကြောင့် ခရီးသွားဧည့်သည်များ စိတ်ဝင်တစား ဝင်ရောက်လာနိုင်ပြီး၊ ကျွဲကူးရေပါဆိုသကဲ့သို့ ဒေသခံများအလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း များရရှိလာခြင်း၊ အခြေခံ အဆောက်အအုံများပြန်လည်ဖွံ့ဖြိုးလာပြီး လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးကောင်းမွန်လာခြင်း၊ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် နှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်းထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်အ သက်ဝင်လာခြင်း စသည့်အကျိုးကျေးဇူးများ ရရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးနှင့်စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းများပြန်လည်ထူထောင်ခြင်းအတွက် အချိန်ကာလာ အတန်ကြာကြာမြင့်မည်ဖြစ်သော်လည်း ခရီးသွား များလာရောက်လည်ပတ်ခြင်းကြောင့် အချိန်တိုအတွင်း ဒေသခံများ၏ လူမှုစီးပွားဘဝများဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမည်ဖြစ်ပေသည်။ Travelling_Journal/Vol_1_Issue_18 Photo_စည်သူကျော်ပေးပို့သည်

အင်းထဲရှိဟိုတယ်တစ်လုံးကိုတွေ့ရစဉ် ယဉ်ယဉ်လှ ရွှေခေါင်းပြောင်ပြောင် ဝမ်းခေါင်ခေါင်ဟုဆိုရသည့်အတိုင်း ဧည့်သည်ကို စောင့်မျှော်နေရသည့်ဟိုတယ်များထဲတွင်ကမ္ဘာကျော်အင်းလေးကန်အတွင်းမှီတင်းစီးပွားလုပ်ကိုင်နေရသည့် ဟိုတယ်များစွာပါဝင်နေကြသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ထက်ယခုနှစ်ဧည့်သည်ဝင်ရောက်မှုမှာသိသိသာသာလျှော့နည်းနေရခြင်းအကြောင်းရင်းကမြန်မာနိုင်ငံ၏ ပုံရိပ်ဆိုးများကြောင့်ဟု ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ချို့က ထောက်ပြပြောဆိုလာသည်။ မြောက်ဦးဖြစ်ရပ်ပြင်ဦးလွင်ဖြစ်ရပ်အာဆီယံ၁၀နိုင်ငံအတွင်းသွားရောက်မလည်သင့်သည့် နိုင်ငံများစာရင်းတွင် မြန်မာပါဝင်ခြင်း စသည့် နည်းများနှင့်အတူတခြားဖြစ်ရပ်များစွာဖြစ်နေခြင်းက မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဧည့်သည်လာရောက်မှုနည်းပါးခြင်းကအဓိကသက်သေများပင််ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရီးသွားရေချိန်မှာ အတတ်နှင့်အကျ ကို ချိန်ထိုးကြည့် ရမည်ဆိုပါက အကျ ဘက်ကိုသာ အစဉ် ဦးတည် ကျနေရခြင်း ပင်ဖြစ်သည်။ ခရီးသွားရာသီပြန်လည် စတင်ပြီဆိုပါက ပြည်တွင်း ၌ အခြေအနေဆိုးများဖြစ်ပွားလာခဲ့ခြင်းမှာ ခရီးသွားကျိန်စာမိနေသည့်ဟုပင် ဆိုရပေမည်။သို့ပေမည့် အဆိုးထဲက အကောင်းဟုဆိုရမည် အတိုင်း အနောက်နိုင်ငံသားများ လာရောက်မှုနည်းပါးသော်လည်း အရှေ့မျှော်ဝါဒကိုအသုံးပြုပြီးသက်ဆိုင်ရာမှဆိုက်ရောက်ဗီဇာပေးခြင်း နှင့် ဗီဇာလွတ်လပ်ခွင့်ကို အာရှနိုင်ငံတချို့ကိုပေးခဲ့ရခြင်းဖြင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကိုအသက်ဆက်နေရသည်ဟု ဆိုရမည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များဖြင့် တစ်နှစ်လုံးကို ချိန်ကြည့်ပါကဟိုတယ်အခန်း ရရှိမှု မှာ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအထက်ပင်မရှိဟု အင်းထဲရှိ ရွှေကျွန်းမျှောဟိုတယ်အုပ်စုမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက Travelling Journalသို့ ပြောပြသည်။ GIC ဟိုတယ်အုပ်စုဖြစ်သည့် GIC 1 နှင့် 2 ဟိုတယ် မှာ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွင်း ဟိုတယ်အခန်းရရှိမှု၌ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်သာ ရရှိသော်လည်း ၂၀၁၉-၂၀၂၀ နှစ်တွင် ဟိုတယ်အခန်းရရှိမှုမှာ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း လောက်သာ ရရှိနေသေးသည့် အနေအထား ပင် ဖြစ်နေကြောင်း GIC အုပ်စုမှ တာဝန်ရှိသူက ဆိုသည်။ " တစ်နှစ် ပတ်လုံးထဲမှာတော့ အပြည့်မရှိပါဘူး၊တစ်နှစ်လုံး စာနဲ့သွားမယ် ဆိုရင် ၄၀ကျော်ပဲတက်တယ်။ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ထက် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း၂၀ရာခိုင်နှုန်းကျတယ်ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကတော့များသေးတယ်လို့ပြောလို့ရတာပေါ့။အကျဘက်မှာပဲရှိနေတယ်။ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းကနှစ်တိုင်းနီးပါးပါပဲ။ တစ်နှစ်ပတ်လုံးကို ဟိုတယ် ဘွက်ကင် ရရှိမှုက ၅၀ ထက်မကျော်ပါဘူး ။ ၄၆ ၊၄၈ ပဲရှိတယ်။တိုရစ်စင် မှာက ၆ လနား၆လဆိုတော့ တစ်နှစ်လုံးနဲ့တွက်ရင် ၅၀ ကျော်သွားတဲ့ နှစ်ကိုမရသေးပါဘူး၊ ရှိကိုမရှိသေးတာပါ။၄၀ လောက်ဆို တော်တော် ကောင်းနေပါပြီလို့ပြောရပါမယ်။ အဲဒီ၄၀ထဲကမှ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်နှုန်း ထားထက်ဆိုရင် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကို ထပ်ကျသွားသေးတယ်။ ဒီနှစ်ကတော့တော်တော်လေးကိုနည်းပါးတယ်။၂၀၁၉-၂၀၂၀ အတွက် ကြိုရောင်းရတာဆိုတော့ဘွက်ကင်ရရှိမှုနည်းပါးနေသေးတယ်။တစ်ချို့ရက်တွေဆို ဟိုတယ်တွေက ဟောင်းလောင်းတောင်ရှိနေ သေးတယ်။ ဟိုးအရင်နှစ်တွေဆိုရင် နိုဝင်ဘာ မှာဆို ဘွက်ကင် တောင်တင်လို့ မရတော့ဘူး၊အခုဆိုရတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်နေတာ" ဟု GIC အုပ်စုမှ တာဝန်ရှိသူက ပြောသည်။ ယင်းကဲ့သို့ ဧည့်သည်ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးခြင်းကမြန်မာနိုင် ငံ၏ ပုံရိပ်ဆိုးများကြောင့်ဖြစ်ပြီး လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာများတွင် မြန်မာနှင့်ပတ်သက်သည့် မကောင်းသတင်းပုံရိပ်ဆိုးများကို အနောက်မီဒီယာများကရေးသားခဲ့ခြင်းကြောင့် မီဒီယာဖြင့် ပြန်လည် တိုက်ထုတ်ရမည်ဟုလည်း မြန်မာနိုင်ငံဟိုတယ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်း မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးကလည်းTravelling Journal သို့ ပြောသည်။ " အင်တာနက်မှာ ရှာကြည့်လိုက် မြန်မာဆိုရင်အနီရောင် တွေပဲ။ ဒါဟာ မီဒီယာတွေကရေးတာ။ဒါတွေကို ပြန်တိုက်ရမှာက မီဒီယာကို မီဒီယာအချင်းချင်းနဲ့ တိုက်ထုတ်ရမှာဟု " ဟု MHA အသင်း၏ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ ဦးအောင်မိုးကြည်က ပြောသည်။ လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ နိုင်ငံခြားသားဧည့်သည်ဝင်ရောက်ရန် အတွက် သက်ဆိုင်ရာကလည်း ၂၀၁၉ အောက်တိုဘာ ၁ရက်မှ စတင်ကာသြစတြေးလျား၊ဂျာမနီ၊ အီတလီ၊ ရုရှား၊ စပိန်နှင့်ဆွစ်ဇာ လန်မှ ကမ္ဘာလှည့်ဧည့်သည်များကို VOA စတင်စတင် ပေးကာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရက်ပေါင်း၃၀ နေထိုင်နိုင်ကာ ဗီဇာကြေး ကို ဒေါ်လာ ၅၀ သတ်မှတ်ထားသည်။ အများအားဖြင့် အင်းလေးကန်အတွင်း လာရောက်ကြသူများတွင် ဥရောပနိုင်ငံသားများ သာ အများဆုံးလာရောက် လည်ပတ် ကြခြင်း ပင်ဖြစ်သည်။ " စပိန်တွေဆိုရင် ဇူလိုင် သြဂုတ်ဆိုရင် လာများတယ်။နောက်ပိုင်း စပိန် ခရီးသွားတွေမလာတာ သုံးလေးငါးနှစ်လောက်ရှိပြီ။ အလာနည်းသွားပြီ၊ တစ်နှစ်လုံးမှာက အပြည့်ဆုံးလို့ဆိုရင် နိုဝင်ဘာရယ်၊ဖေဖေါ်ဝါရီရယ်။သြဂုတ်လပိုင်း အဲဒီလိုရှိတယ်။ နောက်ပိုင်းကျတော့ပါးသွားတယ်" ဟု GIC အုပ်စုမှ တာဝန်ရှိသူကဆိုသည်။ အင်းလေးကန် အား မှီခိုရပ်တည်ရသည့် ဟိုတယ်များမှာ ဧည့်သည့်လာ ရောက်မှု နည်းပါးခြင်းဒဏ်ကို ဟိုတယ်အများစု ခံစားရခြင်း ဖြစ်သည်။မိုးရာသီ ဆိုပါက ဧည့်သည်များအနေဖြင့် လာရောက်မှုမှာ သိသိ သာသာ နည်းပါးသွားပြီး မိုးတွင်းဆိုပါကသွားလာလို့မသင့်ကြဟု ခရီးသွား အများစုကလက်ခံထားကြသည့်အတွက် ဧည့်သည်ဝင်ရောက်မှု မရှိခြင်းဖြစ်ကြောင်း အမှန်တကယ်ဆိုပါက မိုးရာသီကာလ များ၌ ဟိုတယ်အခန်းခဈေးနှုန်းများမှာ သက်သာသည့်အတွက် သွားလာ လည်ပတ်လို့အကောင်းဆုံးလည်းဖြစ်ကြောင်းဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးကဆိုသည်။ ထို့အပြင် အင်းထဲရှိ ရေပေါ်ဟိုတယ်တစ်ခုဖြစ်သည့်အခန်း ၃၈ ခန်း ပါဝင်သည့် ရွှေအင်းသာ ဟိုတယ်အနေဖြင့်လည်း ဟိုတယ်ဘွက်ကင် ရရှိမှုမှာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း ဝန်းကျင် ကျဆင်းသော်လည်း ယခုလက်ရှိ ဧည့်သည်ဝင်ရောက်မှုမှာ တရက်လျှင် အခန်း ၄ ခန်းနှင့် ၅ခန်းသာ ဝင်ရောက်နေကြောင်း ရွှေအင်းသာ ဟိုတယ်ပိုင်ရှင် အန်တီအန်းက ပြောသည်။ "ရေပေါ်ဟိုတယ်လေး ဖြစ်နေတာရယ်၊ ဖွင့်ထားတာကြာလို့လည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်မယ်ထင်တာပါပဲ။ဒီမှာက ပြင်သစ်နဲ့ဂျာမနီ လာတည်းကြလေ့ရှိတယ်။အန်တီအန်း အနေနဲ့ ထင်တာက ဧည့်သည်နည်းတာက တိုရစ်ဇင် ဆိုဒ်တွေမှာက အေးချမ်းနေတယ်။သူတို့ထင်တာက မအေးချမ်းဘူးလို့ ထင်နေကြတယ်။ နယ်စပ်မှာတော့ အန်တီ မသိပါဘူး ။လာလည်တဲ့သူတွေကို မေးကြည့်တာက မြန်မာပြည်ကအန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ သူတို့က ထင်နေကြတယ်။တကယ်တမ်းသူတို့ လာတော့ ဘာမှ မဖြစ်ဘူး။ကိုယ်လည်းကိုယ်နိုင်သလောက် ဒီလိုလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ဆိုတာကို ပြောပြပေးပါလို့ သူတို့ကို ပြောပြတယ်။အန်တီတို့ဘက်ကလည်း ကြိုးစားပြီး ပိုပိုပြီးတော့ဧည့်ခံပေးသလို ဝန်ဆောင် မှု ကို အကောင်းဆုံးပေးတယ် ။ ဒီမှာကတော့ အေးချမ်းနေပါတယ်ဆိုတာကတော့ သမီးတို့လိုမီဒီယာသမားတွေက ပြောပေးရင်တော့ ထိရောက် မယ်လို့ ထင်တာပါပဲ။ နိုင်ငံခြားမှာရေးနိုင်မယ့်သူမျိုုးတွေက လည်း လုပ်ပေးနိုင်ရင် Tourism က ပြန်ပြီးကောင်းလာမယ်လို့ထင်ပါတယ်" ဟု အင်းထဲသို့ ဧည့်သည် လာရောက်မှုနည်းပါးရခြင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး ၎င်းက ရှင်းပြသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ အင်းလေးထဲရှိ ဟိုတယ်အများစုသည်ဧည့်သည် မရရှိခြင်းမှာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ထက် နည်းပါးရခြင်းမှာမူ တူညီနေကြသည်။ ယင်းကဲ့သို့ ဧည့်သည်ဝင်ရောက်မှုနည်းပါးခြင်းကြောင့် စီးပွားရေး မကိုက်သည့် လုပ်ငန်းရှင်တစ်ချို့ကဟိုတယ်တစ်ချို့ကို အစောပိုင်း များတွင် ပြန်လည်ရောင်းချခြင်းများ ရှိခဲ့သည်။ ယင်းကဲ့သို့ဧည့်သည်ဝင်ရောက်မှုနည်းပါးရခြင်းမှာအင်းလေးဒေသတစ်ခုတည်းမဟုတ်၊တခြား ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းတချို့တွင်လည်း လာရောက ်မှုမှာ ထိုနည်းတူစွာ နည်းပါးနေသေးသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရီးသွားပုံရိပ် ကောင်းမွန်ခြင်းအတွက် မှာ တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်း ကောင်းရုံမကပဲ နိုင်ငံတော်အဆင့် မှ အောက် ခြေ အထိ ပူးပေါင်းပါဝင် ကာ ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်မှသာ ခရီးသွား လုပ်ငန်းမှာ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာမည်ဖြစ်ပြီး ယင်းပုံရိပ်ဆိုး များကို ဖယ်ရှားနိုင်မည် ဖြစ်ပါတော့သည်။ Travelling_Journal/Vol_1_Issue_17 Photo_GIC Hotel & ShweInnThar Hotel (အင်းထဲရှိဟိုတယ်တချို့ကိုတွေ့ရစဉ်)

သတိုးလွင်(ပထဝီဝင်) အိမ်တစ်အိမ်မှာ … မိသားစု (၇)ယောက်ရှိတယ်…. အဖေလုပ်သူက စစ်မှုထမ်းဘ၀ ပင်ပင်ပန်းပန်းငွေရှာဖွေခဲ့ပြီး အမေလုပ်သူကမိသားစုရပ်တည်ရေးအတွက် ဝင်ငွေနဲ့ မလောက်ရင် ချေးဌားရ၊ပေါင်းနှံရ နှင့် ကလေး(၅)ယောက် ကျန်မာရေး၊ ပညာရေးအတွက်လည်းချိုးခြံချွေတာစားရင်းမုန့်ဖိုးကြည့်ပေးခဲ့ရ၊ ဖတ်ဖတ်မောနေတဲ့အမေတယောက်…`` သားကြီးလုပ်သူက ဘွဲ့ရပြီးအလုပ်ရတယ်။ အဖေ့အတွက်နဲ့ ဓာတ်ဆီဆိုင်မှာ၊ အလုပ်ရတော့ဝင်ငွေကောင်းပြီး မိဘကို ထောက်ပံ့နိုင်ပြီး မျက်နှာ ကောင်း ရလေရဲ့၊ သမီးလတ်က လ.ဝ.က ရုံးမှာ အဝေးသင် တက္ကသိုလ် ကျောင်းတက်ရင်း အလုပ်ဝင် နေတော့ သူ့ဟာနဲ့သူအဆင်ပြေနေလေရဲ့၊ ကျေင်းစရိတ်၊ သွားလာဝတ်စားစရိတ် သူ့ဟာသူရှာဖွေပြီးဖူလုံတဲ့အပြင် မိဘကိုတောင် ဘုရားဖူး ခရီးပို့နိုင်သေးတယ်။ အမေလုပ်သူကသမီးလေးအတွက် အိမ်ထောင်ဖက်မမှားဖို့ လုပ်ငန်းခွင်မှာတွေ့ရတတ်တဲ့ နိုင်ငံခြားသား FRC တွေနဲ့ငြိမှာကိုစိတ်ပူနေလေရဲ့။ သားလတ်ကတချိန်တုန်းကသစ်စက်မှာလုပ်တယ်။ ခိုးသစ်တွေတင်းကြပ်လာတော့ ခါတိုင်း လိုဝင်ငွေမကောင်းတော့ပေ။ စုဆောင်းထားတာတွေလည်းပြောင်ပြီးအရက်လေးတမြမြနဲ့ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ ဂျိုးသမား ဘဝရောက် မိဘနဲ့တော့သိပ်အဆင်မပြေလှ၊ သမီးထွေးကတော့ ကျောင်းမှာစာတော်သည်။ ၁၀တန်းကို ဂုဏ်ထူး(၃)ဘာသာနှင့် အောင်ပြီးပညာသင်ထောက်ပံ့ကြေးရ၍ မိဘကတောင် သိပ်မထောက်ပံ့ရ။ အမေကတော့ သမီးငယ်ပညာတတ်ကြီးဖြစ်ဖို့အားထားမျှော်လင့်ပြီးမုန့်ဖိုးကြိတ်ပေးတတ်သည်။ သမီးငယ်ကပညာမာနနဲ့မောင်နှမအကြားမာန်တက်နေ၏။ နို့ညှာသားလေးကတေ့ာလူချောလေးမှာဆက်ကျော်သက်ဖြစ်လာထိတိုင် အတန်းပညာအလယ်တန်းနှင့် ကျောင်းထွက်ခဲ့ရ သည်။ လုပ်ဖော် ကိုင်ဖက်မိသားစုမှ ငယ်စဉ်ကတည်းကချစ်၍မွေးစားပြီး စစ်သံတာဝန်ဖြင့် ပြည်ပနိုင်ငံခြားသို့ သွားရာတွင် ပြည်ပနိုင်ငံများကို အခေါက်ခေါက်သွား၍ မိသားစုထဲတွင် နိုင်ငံခြားရောက်ဖူးသူဖြစ်သည်။ သို့သော် ပညာတပိုင်း တစ ဟိုမရောက် သည်မရောက် နှင့် မှတ်ဉာဏ်မမှီ၍လားလို့ မိဘများက ဆရာဝန်နှင့်ပြသစစ်ဆေးကြည့်မှ အော်တစ်နစ်ဆင် (Semi Autism) ရောက်ဂါရှိ နေ၍မိသားစုထဲတွင်ငယ်စဉ်ကရေးပန်းစားခဲ့သော်လည်းအခုကြီးလာတော့ မိဘအပေါ် မကူညီနိုင်သည့်အပြင် နိုင်ငံခြားမှ စရိုက် တွေဝင်ပြီးဆုံးမ၍ မရတော့။နားမဝင်တော့ရပ်ကွက်ထဲမျာစိတ်ထင်တိုင်း လုပ်ချင်ရာလုပ်နေ၍ မိဘကလည်း မုန့်ဖိုးလည်း များများ မပေးတော့။ နိုင်ငံခြားပြန် မောင်လူတွေးဘဝကို ဘယ်လိုမိဘတွေ အထင်အမြင် မှန် လာပြီးဂရုဏာသက်အောင် ဘယ်လို လုပ်ကြမလဲဆိုတာမောင်လေး၊ ညီမလေးတို့ဝိုင်းစဉ်းစားကြပါလေ။ ပုံပြင်လေးကတော့ ဒါပါပဲကွယ်။ နိုင်ငံတနိုင်ငံသည် မိသားစုဘဝတစ်ခုပင် နိုင်ငံတနိုင်ငံတွင်လူဦးရေထူထပ်များပြားပြီးသဘာဝအရင်းအမြစ်ချို့တဲ့သော်လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်လျှင် လည်းကောင်း၊ ရာသီဥတုကြောင့် မိုးခေါင်ပြီးအစာရေစာအတွက် သီးနှံထွက်နှုန်းမကောင်းလျှင် ဆင်းရဲ သည့်နိုင်ငံ (တတိယ ကမ္ဘာစာရင်းဝင်)ဖြစ်သည်။ GDP ဝင်ငွေမကောင်း ပြည်သူထံမှ အခွန်ငွေ TAX ရဖို့မလွယ်လျှင် ရပ်တည်ဖို့အတွက်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများမှချေးငွေထောက်ပံ့ငွေအကူအညီရယူရစမြဲ။ ပထမကမ္ဘာ၊ ဒုတိယကမ္ဘာ စာရင်းဝင်နိုင်ငံများမှာတော့ သဘာဝအရင်းအမြစ် ရှိလင့်ကစားမုဆိုးမစီးပွားရှာသလို စားဝတ်နေရေး အတွက် အိမ်တိုင်ချွတ်မရောင်း ဘဲဦးနှောက်ကိုအသုံးချပြီး ပြည်သူတွေကို ပညာရေးကျန်းမာရေးအလေးပေးသည်။ နိုင်ငံသူနိုင်ငံသား လူငယ်မျိုး ဆက်သစ် တွေ ကျန်းမာ တောင့်တင်း ခေတ် ပညာ တတ် ကြီးတွေ ဖြစ်တော့ ဦးနှောက်ကိုအင်အား အသုံးချပြီး တိုင်းပြည် ချမ်းသာအောင် ဆက်လုပ်နိုင်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် ခရီးသွား လုပ်ငန်းကိုအောင်မြင်စွာလုပ်ငန်း နိုင်ငံ GDP ကိုများစွာအ ထောက်အကူဖြစ်အောင် လုပ်နိုင်သည့် နိုင်ငံများ၏ ခေါင်းဆောင်များ သည် အမျှော်အမြင် ကြီးပြီးခေါင်းဆောင်မှုစွမ်း ရည် ပြည့်ဝသူများ ကိုတွေ့ရ သည်။ အတွေ့အကြုံရှိရုံသာမက ခေတ် ပညာတက် အတွေးအခေါ်ရှိသူ တာဝန်ခံရဲသူ၊ တာဝန်ယူရဲသူ၊ တာဝန်ကိုထမ်းဆောင်နိုင်သူ(Capacity)ရှိသူများကို ရဲဝံ့စွာ နေရာပေး ပြီး ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု နည်းစွာဖြင့် ဦးဆောင်စေသည်။ ဘယ်အရာမဆိုအနှိုင်အရှုံးရှိမြဲမအောင်မြင်ခဲ့လျှင်လည်း တာဝန်ရှိသူ အနေဖြင့် သိက္ခာရှိစွာ နှုတ်ထွက်ပြီး တာဝန်ယူနိုင်မည့် သူ ကိုဂုဏ်ယူစွာလွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည် အစဉ်အလာများတွေ့ခဲ့ရ၏။ ခရီးသွား လုပ်ငန်း (Tourism Industry) သည် နိုင်ငံတိုင်း အောင်မြင်စွာလုပ်နိုင်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ပေ။ နိုင်ငံရေး၊ လုံခြုံရေး၊ စစ်ရေး ရာသီဥတု အခြေအနေများသည်ရေးကြီးသကဲ့သို့ သဘာဝအရင်းအမြစ် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်၊ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် ဟန်ချက် ညီစွာ အသုံး ချနိုင်သည်။ဦးနှောက်ကောင်းဖြင့် ဦးဆောင်နိုင်သည့် နိုင်ငံများတွင် အောင်မြင်ကြစမြဲ။ ပုံပြင်ထဲက မိသားစု တစုကဲ့သို့ပင် မိဘမှ အရေးကြီး သလို…..သားသမီးများမှ လည်းကြိုးစား အပြန်အလှန်လေးစားနေရာပေးမည်ဆိုလျှင် သာယာ၀ ပြောသော အိမ် ထောင်စုဖြစ်ပေလိမ့်မည် “အိမ်သာမှဧည့်လာမည် မဟုတ်လော့” Tourism Data ပြောင်းပြန်အချိုး (PAX Vs. Revenue) ခရီးသွားသိုင်းလောကသားများဆုံဖြစ်သည်.မနက်. Tourism Sector မှာခရီးသွာဆိုင်ရာData တိကျ မှန်ကန်စေရေး အတွက် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဦဆောင်သည်.အစည်းအဝေးဖြစ်၍လူစုံ၏။ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနမှတရားဝင် ထုတ်ပြန် သည့် Tourism Statistics 2018အရ ၂၀၁၆မှ ၂၀၁၈ထိ Visitor Arrival အပေါင်း လက္ခဏာဖြစ်သော်လည်း၊ ခရီးသွား ပျမ်းမျှ နေထိုင်ရက်၊ တနေ.ကုန်ကျစရိတ်၊ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှနိုင်ငံတော်သို.တိုက်ရိုက်ဝင်ငွေ၂.၁ဘီလျံ$မှ၁.၆၅ဘီလျံ$ထိကျ ဆင်းသွားမှု သည် သက်ဆိုင်ရာ သို.မေးခွန်းထုတ်စရာများ ဖြစ်ခဲ.စေသည်။ လူတိုးလာသော်ငြားလည်း၊ စရိတ်ကြီးမား လာ သော်လည်း၊ Direct Contribution& SpendingPower ကျဆင်းခြင်းသည် ပြောင်းပြန် အချိုး ဖြစ်နေ သည် မဟုတ် လော? "Value Tourism မှ Volume Tourism" သို.ဦးတည်နေပြီလော! Tourism Revenue Data အမှန် Vs Taxation သံသရာ 12.6.2018 နေပြည်တော် MICC II တွင်ကျင်းပခဲ.သည်. ပထမဆုံးMyanmar Tourism Conference( MTC )တွင် Tourism Revenue & Taxation Policy ခေါင်းစဉ်ဖြင်.မိမိ တင်ပြဆွေးနွေးခဲ.ဖူးသည်။ငွေအား၊ ဉာဏ်အား၊ လူစွမ်း အားဖြင်.ဆွေးနွေးပြုစုခဲ.သောWhite paperမှာခြင်းတွင်းစာပေဖြစ်သွား လေပြီလား??၁နှစ်ကျော်ကြာမှ PostMTCActionPlanအနေဖြင့်Revenueအမှန်ရစေဖို.R&Dလုပ်ကြစို.နိုးထလာသည်မှာနောက်မကျသေးပေ၊သို.သော်Taxationအရိပ်ကခြောက်လှန့်နေဆဲဖြစ်၍ဘဝသံသရာတံတားဖြတ်သန်းကြရဦးမည်။ R & D ရထားကြီး ဖြတ်ဖို. ဇလီဖားတုံး ရေတွက်နေဆဲ.။ Value Tour R&D အတွက် $ ငွေတွေများစွာရင်းနှီးရမည်ဆိုရာ၌ လက်ရှိရင်းနှီးထားသည့် Degital Platfom အရင်းအနှီးပြုပြီး QR Quote စနစ်သုံးပြီးသက်ဆိုင်ရာဘာသာအလိုက် လိုရင်းတိုရင်းမေးခွန်းများကိုလေဆိပ်ရောက်နေရာ ဍ္ဍ်ပင် အချက်အလက်ရယူနိုင်မည်။ စာရေးသူအနေဖြင့်စားရင်းအင်းပညာရှင်၊ သုတေသနပညာရှင်၊ IT ပညာရှင်မဟုတ်၍ အသေအချာ မပြောနိုင် သော်လည်းနီးစပ်ရာနှင့်တိုင်ပင်ပြီးယခုကဲ့သို့အကြံဉာဏ်ရက်လေးကိုစမ်းသပ်လုပ်ကြည့်လျှင် အတိုင်းအတာတခုထိခရီးစဖို့ခြေတလှမ်း ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ Surrey QNA A4 (၂)မျက်နှာ သာရေးခဲ့သည်မှာခရီးရောက်မဆိုက် ဖြည့်ခိုင်းပြီး အင်္ဂလိပ်ကို ဘာသာဖြေရမည် ဆိုလျှင် မိမိကိုယ်တိုင်ပင် စိတ်မရှည်နိုင်ပေ။ Data အမှန်ရဖို့ဝေးစွ လူ(၁၀၀) ထံမှပင်မေးခွန်ဖြည့်ဖို့ ငွေအား၊စက္ကူများ လူအား၊ အချိန်အားသုံးရန် Sustainable Way နှင့် ဝေးလေစွ ခရီးသွားကုမ္ပဏီ Guide များထံမှ စစ်တမ်းကောက်နိုင်မည် ဆိုလျှင် Package Tour 15% ပင်မပြည့်သည့်ခေတ်တွင် မည့်သို့သော Visitor Arrival ဧည့်သည်အားလုံးထံမှ စစ်တမ်းဖြစ်နိုင်ပေမည် နည်း။ဟိုတယ်များမှ စားရင်းယူလျှင် Arrival တွင် ကောက်ယူသောစာရင်း၊ ရှေ့မှာတည်းခိုခဲ့သောစာရင်းများနှင့် Over Lap ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ ထိုကြောင့် နိုင်ငံခြားသားတက်သိပညာရှင်အဖွဲ့ Tourism / NGO အဖွဲ့များအကူအညီယူပြီး ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေး ဝန်ကြီး ဌာနမှ Focal Leader လုပ်ရန်လိုအပ်မည်ဟု အကြံပေးလိုသည်။ ဆက်စပ်ဝန်ကြီးဌာနမှာ အထူးသဖြင့် စီမံဘဏ္ဍာ ဝန်ကြီး ဌာန လက်အောက်ခံ ဗဟိုစာရင်းအင်းအဖွဲ့ (CSO) မှ Data update များ UNWTO / ASEAN နိုင်ငံများ၏ Tourism အဖွဲ့ အစည်း များ၏ ခရီးသွားလုပ်ငန်း သတင်းအချက်အလက်များခေါ် သုံးသပ်ပြီးမှ စစ်တမ်းအစီရင်ခံစာ ကနဦး ထွက်ရှိနိုင်မည်။ အခွန်ဆောင်ဖို့ အခွန်ရှောင်သူများဖြစ်ရသည့်အကြောင်း Arrival Pax ခရီးသည်စာရင်း အမှန်(အနီးစပ်ဆုံး) ရပြီဆိုပါစို့၊ ဝင်ငွေ( Tourism Money) အတွက်ဘယ်လိုတွက်ကြမလဲ ၊ Tourism $ တွေ ဘယ်ကိုစီးဆင်းကြမလဲ၊ Direct Contribution နိုင်ငံတော်သို့ဝင်ငွေ ဗဟိုစာရင်းအင်းအဖွဲ့ CSO မှ ရသည့် စာရင်းနှင့် UNWTO ထုတ်ပြန်ချက်နှုင်းယှဉ်သုံးသပ်လျှင် အနီးစပ်ဆုံးအဖြေတစ်ခု ရနိုင်ကောင်းရမည်။ အသင်းအဖွဲ့များ ၊ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းရှင်များထံ စာရင်းတောင်းသည့် လုပ်ငန်းစဉ်သည် ခေတ်မမှီသော Old Fashion ဖြစ်ပြီး စာရင်း အမှန်ရဖို့ မသေချာပါ ။ မုန့်လုံးစက္ကူကပ်သာ ဖြစ်ပေရော့မည်။ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အောက်ပါအတိုင်းလေ့လာသုံးသပ်ချက်များကို တင်ပြအပ်ပါသည်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှိအခွန်ကောက်ခံခြင်းပကတိအခြေအနေ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍရှိစီးပွားရေးလုပ်ငန်းအများစု(၉၀%)အထက်မှာအသေးစားနှင့်အလတ်စားလုပ်ငန်းများဖြစ်နေသဖြင့် စုစုပေါင်း ဝင်ငွေ၏(၅%)အားအခွန်အဖြစ် ပေးဆောင်ရန် သတ်မှတ်ချက်အားလိုက်နာရန် အခက်အခဲရှိနေပြီး ရရှိ ဝင်ငွေအမှန်အား မတင်ပြခြင်း၊ ရရှိဝင်ငွေ သိန်း(၅၀၀)အောက် လုပ်ငန်းများအားအခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးအပ်ထား သော်လည်း အဆိုပါ အခွန်ကောက်ခံနှုန်းကိုကျယ်ပြန့်စွာသိရှိမှုမရှိကြခြင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍရှိ အသေးစားနှင့် အလတ်စားလုပ်ငန်းများမှ တင်ပြ သော ဝင်ငွေစားရင်းနှင့် ခရီးသွားဧည့်သည်ဝင်ရောက်မှုစာရင်းအား သက်ဆိုင်ရာ ဌာနမှ စောင့်ကြည့်၍ စာရင်းမှန် ဟုတ်မ ဟုတ် တိုက်ဆိုင်စစ်ဆေးခြင်း ဖော်ပြပါအခြေအနေများကို ဖြေရှင်းနိုင်မည့်နည်းလမ်းများခရီးသွားလုပ်ငန်းမှ စုစုပေါင်းဝင်ငွေသိန်း (၅၀၀)အောက်အား အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးသည် ဟူသောစကားစုမှ စုစုပေါင်းဝင်ငွေ ဟုဖော်ပြမည့်အစား အသားတင်ကျန်ရှိငွေ (Service Income) ဟုပြင်ဆင်ပြောင်းလဲခြင်း၊ SME များမှ ပေးဆောင်ရန်အခွန်အား ဖြေလျော့မှုပြုလုပ်ပေးခြင်း (သို့) ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးခြင်း၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများမှ မိမိဆန္ဒအလျောက် အခွန်ပေးသွင်းလာအောင် ဆွဲဆောင်မှုများ ဖန်တီးပေးခြင်း၊ရလဒ်များထပ်ဆင့်အခွန် Double Taxation များဖြစ်ပေါ်နေသည်ကို သိသာထင်ရှားစွာမြင်နိုင်ခြင်း၊SME များမှ အသားတင်ကျန်ရှိငွေ သိန်း(၅၀၀) အောက် လျော့ကျရရှိပါက အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ရရှိခြင်း၊ အခွန်လျော့ကျလာခြင်းဖြင့်ကြောင့် ယခင်နိုင်ငံတော်မှ ခရီးသွားလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလျာထားငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၃)သိန်းလျာထားရာမှ ပိုမိုခွင်ြ့ပုနိုင်ဖွယ်ရာရှိခြင်း၊ ၂၀၁၇ ခရီးသွားဧည့်သည်ဝင်ရောက်မှုနှင့် ခန့်မှန်းသုံးစွဲငွေစာရင်း တွက်ချက်မှု စဉ်ဝင်ရောက်မှုအခြေအနေ ဦးရေပျမ်းမျှနေထိုင်ရက်တစ်ရက်ပျမ်းမျှသုံးစွဲငွေ(US$)သုံးစွဲငွေ US$ သန်းပေါင်း၁လေကြောင်းဝင်ရောက်မှု၁၃၁၄၀၆၆၉၁၅၃၁၈၀၉.၄၇၂ရေကြောင်းဝင်ရောက်မှု၆၉၄၀၃၁၄၅၃.၀၂၃စက်တပ်ရွက်လှေများဖြင့် ဝင်ရောက်မှု၃၈၄၈၅၁၈၃၃.၅၂၄နယ်စပ်ဒေသများမှ ဗီဇာဖြင့် ဝင်ရောက်မှု၃၈၀၉၄၉၁၀၀၃၄.၂၈၅နယ်စပ်ဒေသများတွင် ဝင်ရောက်မှု၂၀၈၀၁၈၅၁၅၇၁၁၈.၅၇ စုစုပေါင်း၃၄၄၃၁၃၃၁၉၆၈.၈၆ ပြည်တွင်းနိုင်ငံခြားသားခရီးသွား ဧည့်သည်များ ( Inbound foreign Visitors ) ဝင်ရောက်ခြင်းဖြင့် အောက်ပါအစိုးရဌာနများ ၊ အဖွဲ့အစည်းများ ၊ ခရီးသွားဆိုင်ရာပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းများ (Tourism Private Interprise ) သို့ နိုင်ငံခြားငွေများစီးဆင်း စေကြောင်းလေ့လောတွေ့ရှိရပါသည်။ (၁) ဇုန်ဝင်ကြေးရွှေတိဂုံစေတီတော်၊ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဘုရားဂေါပကအဖွဲ့များ၊ ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန ၊ရှေးဟောင်း သုတေသနညွှွန်ကြားမှု ဦးစီးဌာန ၊ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေး ဝန်ကြီးဌာန (ဥမမာ -မြိတ်ကျွန်းစု )၊ ဒေသအဖွဲ့အစည်းများ (ဥပမာ - ကတ္ထူ) (၂) ဗီဇာကြေး (လူဝင်မှု ကြီးကြပ်ရေးဦးစီးဌာန ဗီဇာအမျိုးမျိုး၊ နိုင်ငံခြားရေးသံရုံးများ ) (၃) ပို့ဆောင်ရေးနှင့်ဆက်သွယ်ရေး (ပြည်တွင်းရေကြောင်း၊လေကြောင်းလိုင်းများ ၊လေကြောင်းဦးစီး၊ မီးရထား၊ ဆိပ်ကမ်း၊ ဆက်သွယ်ရေး၊ဒေသတွင်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး များ (မြင်း၊လှည်း၊ ဆိုက်ကား၊လှေ) (၄) စီမံရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေး (ပြည်တွင်းပြည်ပဘဏ်များ ၊ပြည်တွင်းပြည်ပအာမခံကုမ္ပဏီများ၊) (၅) စွမ်းအင် (ရေနံရောင်းဝယ်ရေး ၊လျှပ်စစ်) (၆) စည်ပင်သာယာရေး ( YCDC, MCDC ) နယ်စပ်စည်ပင် (၇)အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းများ (Hotel, Tourism ,Companies ,Entertainment and Other Services) ခရီးသွားအခွန်ကောက်ခံခြင်းနှင့် ခရီးသွားရန်ပုံငွေ တိုးမြှင့်ရေး အကြံပြုတင်ပြချက်များ စုစုပေါင်းဝင်ငွေနှင့် အသားတင်ကျန်ရှိငွေ ကွာခြားချက်အား ရှင်းလင်းစွာ သိရှိနားလည်နိုင်ရန်စုစုပေါင်းဝင်ငွေ အစား အသားတင် ကျန်ရှိငွေ ဟုပြောင်းလဲသတ်မှတ်ပေးရန်၊ လေးကြောင်လိုင်း၊ဟိုတယ်နှင့်စာသောက်ဆိုင်များတွင် ထပ်ဆင့်အခွန် ( Double Taxation )ဖြစ်စေနိုင်သဖြင့် ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ သတ်မှတ်ပြဌာန်းပေးရန်၊ အသားတင်ကျန်ရှိငွေ သိန်း(၅၀၀)ထက် လျော့နည်း ရရှိသည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ၊ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ရရှိပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ SME လုပ်ငန်းရှင်များအား ကျယ်ပြန့်စွာပညာပေးခြင်း၊ သတင်းအချက်အလက်ဖြန့်ချီပေးခြင်းများလုပ်ဆောင်ရန် ။ Internet မှ ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှုများ ရောင်းချသည့် Online travel agents များ၏ အခွန်တိမ်းရှောင်မှုကို နည်းပညာအကူအညီရယူ၍ ထိန်းသိမ်းကြပ်မတ်ရန်၊ နိုင်ငံသားပိုင် ပြည်တွင်းခရီးသွား ကုမ္ပဏီများအား အချိန်ကာလ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးရေး၊ လွှတ်တော်များသို့တင်ပြဆွေးနွေးရန်၊ ခရီးသွားကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ပြည်ပတွင် နိုင်ငံပုံရိပ်မြင့်တင်ရေး Brand Promotion နှင့် ခရီးသွားပြပွဲများ ကျင်းပရေးသာမက ပြည်တွင်း၌ လူ့စွမ်းအားမြင့်တင်မှု Soft Skill Development နှင့် ခရီးသွားအခြေခံအဆောက်အဦး ဖြည့်တင်းမှု ၊Tourism Infrastructure အတွက် ငွေကြေးရံပုံငွေလိုအပ်နေပါသည်။ နိုင်ငံတော်ဘတ်ဂျတ်တစ်ခုတည်း အားထား၍ မရနိုင်သဖြင့် ဇုံအလိုက် ခရီးစဉ်ဒေသ၊ပြည်နယ်၊ တိုင်းအလိုက်ဝင်ကြေး၊ဇုံကြေးများမှ အချိုးကျ ရန်ပုံငွေ ထားရှိမှုစနစ်၊ အချို့သော နိုင်ငံများတွင် ကျင့်သုံးသည့် ဧည့်သည်များထံမှ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် တည်းခိုသည့်ညအလိုက်၊လူဦးရေ အလိုက် သင့်တင့်သည့် နှုန်းထားဖြင့် ရန်ပုံငွေကောက်ခံသည့် စနစ်များကို DMO များမှတဆင့် စီမံခန့်ခွဲနိုင်လျှင် ခရီးသွားရန်ပုံငွေများကို တဖက်တလမ်းမှ ပံ့ပိုးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း အကြံပြုတင်ပြအပ်ပါသည်။ Travelling_Journal/Vol_1_Issue_17 Photo_သတိုးလွင်ပေးပို့သည်

ယဉ်ယဉ်လှ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း ရှေးဟောင်းအမွှေအနှစ် မွှေတော်ကက္ကူ ဘုရားတည်ရှှိရာ ဒေသသည် ပြည်တွင်းပြည်ပခရီးသွား ဧည့်သည်လာ ရောက်မှုရှိနေသော်လည်း ယင်းဒေသရှိ တိုင်းရင်းသားများမှာ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှ အကျိုးခံစားခွင့်ကို ရရှိသင့်သလောက် မရရှိသေးပေ။ ထို့ကြောင့် မွှေတော်ကက္ကူဘုရားကို အခြေပြုပြီး ဒေသပတ်ဝန်း ကျင်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် GIC အုပ်စုမှ ပြင်ဆင်လာကြပြီဟု ဦးခွန်ထွန်းဦး က ဆိုသည်။ လက်ရှိတွင် လိုအပ်ချက်များ ရှိနေသေးသော်လည်း GIC နှင့် ITC အဖွဲ့တို့ ပူးပေါင်းကာကက္ကူဒေသခရီးသွားလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် စတင် ဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်သည်။ ကက္ကူဒေသအား ခရီးသွားမြှင့်တင်နိုင်ရန်အတွက် ကြော်ငြာသွား မည်ဖြစ် သလို ယင်းဒေသတွင် နေထိုင်ကြသည့် သူများအနေဖြင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှ အကျိုးအမြတ် များ ရရှိစေအောင် လည်း ကူညီ ဆောင်ရွက် သွားမည်ဖြစ်ပြီး ကက္ကူဒေသကို အခြေပြုုကာ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို တိုးတက်လာစေရန် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုဖြစ်သည့် ITC နှင့်ပူးပေါင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ’’ လက်ရှိမှာက ဒီဒေသရဲ့ ထွက်ကုန်တွေကိုတော ရောင်းတော့ရောင်းနေရပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် ကိုယ့်ဒေသရဲ့ ပစ္စည်းတွေကို တန်ဖိုးမြင့်ထွက်ကုန် အနေနဲ့ဘယ်လိုရောင်းချမလဲဆိုတဲ့အပိုင်းကတော့ အားနည်းနေသေးတာပေါ့’’ဟု ဦးခွန်ထွန်းဦးက ပြောသည်။ လက်ရှိတွင် ကက္ကူဒေသ ဝင်ကြေး အနေဖြင့် ပြည်နိုင်ငံခြား သားတစ်ဦးလျှင် သုံးဒေါ်လာ ကောက်ခံကြောင်းနှင့် ပြည်တွင်း ဧည့်သည်များကိုတော့ မကောက်ခံကြောင်း သိရသည်။ ဝင်ကြေးကောက်ခံခြင်းကို ဘုရားဂေါပကအဖွဲ့မှတာဝန်ယူကာကောက ်ခံနေပြီး ယင်းဒေသသို့ သွားရောက် လာရောက် လည်ပတ်ခွင့် ကိုလည်း အစိုးရက တရားဝင် ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။ ကက္ကူဒေသတွင်ဟိုတယ်စတင်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ လက်ရှိတွင် ကက္ကူဒေသ၌ ဟိုတယ်တစ်ခုကို စတင်ဖွင့်လှစ်နိုင်ရန် တည်ဆောက်နေပြီဖြစ်သည်။ အခန်း၂၄ ခန်းပါဝင်မည့် လိုင်ကွန်း ဟိုတယ်ကို မြေဧက ၃ ဧက ပေါ်တွင် တည်ဆောက်နေပြီ ဖြစ်ကာ နိုဝင်ဘာ ပထမပတ်တွင် ဖွင့်လှစ်နိုင်အောင် ပြင်ဆင်နေပြီဖြစ်သည်။ ယခင်က ဒီမြေပေါ်တွင် CBT အနေဖြင့် အကောင်အထည် ဖော်ဆောင် ထားသော်လည်း အဆင်မပြေသည့်အတွက် ယင်းနေ ရာအား ဂရန် မြေရအောင် ဆောင်ရွက်ပြီးမှ လိုင်ကွန်းဟိုတယ်အနေဖြင့် ပြန်လည်ပုံဖော်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်းဒေသတွင် ညအိပ်ဧည့်သည်ရှိပြီဆိုပါက ဒေသရှိ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် လမ်းလျှောက်ချင်သည့် သူများ၊ ရွာထဲတွင် သွားရောက်လည်ပတ်မည့်သူများရှိလာတော့မည်ဟု ဦးခွန်ထွန်းဦးက မျော်လင့်ချက် များစွာဖြင့် ပြောသည်။ ’’ ရွာထဲတ ကလေးတွေ ၁၀ တန်းအောင်ပြီဆိုရင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ စိတ်ဝင်စားတဲ့ သူတွေကို ခေါ်စုပြီး သင်တန်းတွေပေးမယ်၊ သူတို့ကို Guide ပုံစံမျိုး ပြန်ဖန်တီးပေးဖို့ လည်းရှိပါတယ်။ အဲဒါလည်း ITCနဲ့ ညှိနှိုင်းထားပါတယ်’’ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ မွှေတော်ကက္ကူဒေသသည် ရှိပြီးသားခရီးစဉ်ဒေသဖြစ်သော်လည်း ပိုပြီးကောင်းမွန်လာသည့် ဒေသတစ်ခုဖြစ်ရန်မှာ လိုအပ်နေသေးသည်။ ယင်းကြောင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများ မပြည့်စုံသေးသည့်အတွက် ကက္ကူဒေသ၏ ထုတ်ကုန်များကို အများကြီးထုတ်လုပ်ရန် အဆင်သင့်မဖြစ်သေးချေ။ ’’ ရှိတော့ရှိတယ်။ ပုန်းဟင်း ဘက်ကို စက်လှေနဲ့ သွားလည်တဲ့ခရီးစဉ်တွေရှိတယ်။ ကက္ကူ ပတ်ဝန်းကျင် မှာလည်း စက်လှေနဲ့ သွားလည်တဲ့ခရီးစဉ်တွေရှိတယ်။ လမ်းလျှောက်တာတို့၊ စက်ဘီးစီးတာတို့၊ အဲဒီလို Package တွေလည်းရှိပါတယ်။ITC အဖွဲ့သည် ရှမ်းတောင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းတိုးတက်စေရန် ဆောင်ရွက်နေသည့် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်သည့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း အမျိုးအစားကို လုပ်ကိုင်သည့်အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သည်။ ယင်းအဖွဲ့နှင့် ပြီးခဲ့သည့် သြဂုတ်လ လောက်မှ စတင်ကာ GIC မှ တရားဝင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မွှေတော်ကက္ကူ ဘုရားကို အခြေခံပြီး ပတ်ဝန်းကျင် Community များကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေအောင် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပြီး ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး များစွာ လိုအပ်ချက်ရှိနေသေးသည့် ဒေသတစ်ခုဖြစ်နေသေးသည်။ လက်ရှိတွင်လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးမှာကောင်းမွန်လာပြီဖြစ်သည့်အတွက် နောင်တစ်ချိန်ကာလတွင် ကက္ကူဒေသမှာ ဆုံမှတ်လမ်း ကြောင်းပေါ်သို့ ရောက်ရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ ကက္ကူဒေသမှ တဆင့် တောင်ကြီး၊ အင်းလေး၊ လွိုင်ကော်အထိ သွားရောက်နိုင်သည့် ခရီးသွားဆုံမှတ်တစ်ခု ဖြစ်လာတော့ မည်ဖြစ်သည်။ ယင်းကြောင့် မွှေတော်ကက္ကူဒေသ ဖွံ့ဖြိုးဖို့အတွက် ဘုရားဖူးရုံသပ်သပ် တစ်ခုတည်းဖြင့် မဟုတ်တော့ပဲ Activity များကို တွဲဖက်ဆောင်ရွက် သွားနိုင်မှသာ ဒေသ၏ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ အရှိန် အဟုန်ဖြင့်တိုးတက် လာမည်ကတော့ အမှန်ပင်ဖြစ်ပါတော့သည်။ Travelling_Journal/Vol_1_Issue_17 Photo_GIC

စည်သူကျော် ၁။ (၂၀)ရာစုနှောင်းပိုင်းကာလကို အရင်းရှင်နှင့် ကွန်မြူနစ်ဝါဒတို့ ပြိုင်ဆိုင်မှုပြင်းထန်သော ကာလတစ်ခုဟုပြောဆိုကြသည်။ နောက်ပိုင်းတွင်မတော့ ကမ္ဘာ့အရှေ့ခြမ်းနိုင်ငံတော်တော်များ များသည် ကွန်မြူနစ်ဝါဒ၏ကြီးစိုးမှုမှ လွတ်မြောက်သွားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် အဆိုပါ နိုင်ငံအသီး သီးသည် ၎င်းတို့၏ ကွန်မြူနစ်လှုပ်ရှားမှုကာလများကို အမှတ်ရနေစေသော အမွေအနှစ်အမြောက် အများကို ပိုင်ဆိုင်နေဆဲဖြစ်သည်။ ယင်းအမွေအနှစ်များသည် ယခုအခါ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ ဆွဲဆောင်မှုများအဖြစ် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားများကို ဆွဲဆောင်လျှက်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ ၂။ ဝါရင့်ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံကြီးတစ်နိုင်ငံဖြစ်သော တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်းတို့၏ ကွန်မြူနစ်အမွေ အနှစ်များကို အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်း (Red Tourism) အဖြစ် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း နယ်ပယ်သို့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းပုံစံတစ်ခုဖြင့် ချဉ်းနင်းဝင်ရောက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ၃။ယခင်ကကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံ(၂)နိုင်ငံဖြစ်သောအမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုတို့သည် အယူဝါဒရေးရာကွဲပြားမှုအရ အားကစားမှအစ လပေါ်သို့ စတင်ခြေချနိုင်မှု အထိလည်းကောင်း၊ လက်နက်ယှဉ်ပြိုင်မှုမှအစ နိုင်ငံငယ်များ၏ပြည်တွင်းရေးသိမ်းသွင်းနိုင်မှုအထိ လည်းကောင်း ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြသည်။ ၄။ အနှစ် (၄၀) စစ်အေးတိုက်ပွဲပြီးဆုံးပြီးနောက် ဆိုဗီယက် ယူနီယံပြိုကွဲခဲ့ပြီး၊ ကွန်မြူနစ်ဝါဒ လည်း ယိမ်းယိုင်ချည့်နဲ့သွားခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကျဆုံးမှုနှင့်အတူ ကွန်မြူနစ်ဝါဒ၏သူရဲကောင်း များ၊ ခေါင်းဆောင်များ၏ရုပ်တုများ၊ အမှတ်တံဆိပ်သင်္ကေတဆိုင်ရာအဆောက်အဦများ ဖျက်ဆီးခံ ခဲ့ရသော်လည်း၊ အရှေ့ဥရောပနှင့် အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံများတွင် ကွန်မြူနစ်ဝါဒဆိုင်ရာ အထိမ်းအမှတ် နေရာဒေသများစွာ ကျန်ရှိနေပါသေးသည်။ ၅။ လွန်ခဲ့သော အနှစ်(၂၀) ခန့်မှစ၍ အနောက်ကမ္ဘာမှ ခရီးသွားများလည်း ကွန်မြူနစ်အမွေ အနှစ်များကို စိတ်ဝင်စားလာခဲ့ပြီး၊ သံမဏိကန့်လန့်ကာနောက်ကွယ်မှ အကြောင်းအရာများကို ကြည့်ရှုလေ့လာလိုလာကြသည်။ ယခုအခါတွင် ယခင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ ဖြစ်သော ဟန်ဂေရီ၊ ချက်သမ္မတနိုင်ငံ၊ ရိုမေးနီးယား၊ ဘူလ်ဂေးရီးယားနှင့် ဘော်လ်တစ်နိုင်ငံများ သည်ဥရောပသမဂ္ဂဝင်နိုင်ငံများဖြစ်လာခဲ့ကာ၊ ခရီးသွားလာရာတွင် ပိုမိုလွယ်ကူအဆင်ပြေလာခဲ့ပြီး ကွန်မြူနစ်အမွေအနှစ်များရှိရာသို့ လာရောက်လည်ပတ်လေ့လာကြသော ခရီးသွားဦးရေ အရေ အတွက်လည်း တိုးမြင့်လာခဲ့သည်။ ၆။ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတွင် အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်း (Red Tourism) ကို (၂၀၀၄) ခုနှစ်ခန့်ကပင်စတင်ခဲ့ပြီး အမျိုးသားအနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုစီမံကိန်း(National Red Tourism Development Plan) ကို ရေးဆွဲထုတ်ပြန်ရန် စီစဉ်လာခဲ့သည်။ ယင်းနောက် National Red Tourism Development Planning 2004-2010 ကို တရုတ်နိုင်ငံတော်ကောင်စီ နှင့် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီဗဟိုကော်မတီတို့ ပူးတွဲထုတ်ဝေနိုင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါစီမံကိန်းတွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီသူရဲကောင်းများ၊ ခေါင်းဆောင်များ၏ မွေးရပ်မြေနှင့် ကွန်မြူနစ်တော်လှန်ရေး ကာလ၏ ထင်ရှားသောဒေသများသို့ သွားရောက်လေ့လာလည်ပတ်ခြင်းသာမက (၁၉၄၂)ခုနှစ်မှ (၁၉၄၉)ခုနှစ်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ တော်လှန်ရေးသမိုင်းကိုလည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်သိရှိစေရေးဖြစ်သည်။ ၇။ အခြားအချက်တစ်ခုမှာ အနီရောင်အမွေအနှစ်များသည် ကွန်မြူနစ်တော်လှန်ရေးကို ထောက်ခံအားပေးခဲ့သည့် ဆင်းရဲနွမ်းပါးသောဒေသများတွင်တည်ရှိခြင်း၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ခက်ခဲသောနေရာဒေသများတွင် တည်ရှိခြင်းတို့ကြောင့် အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် အောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် အဆိုပါဒေသများ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ အထောက်အကူပြုရာလည်း ရောက်စေသည်။ ၈။ အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်း (Red Tourism) ၏ အဓိက သဘောတရားမှာ သင်ကြားမှု၊ သင်ယူမှုလုပ်ဆောင်ချက်များ၊ လှည့်လည်ပြသခြင်းဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ၊ ကွန်မြူနစ်တော်လှန်ရေး ကာလ၏ အောက်မေ့အမှတ်ရဖွယ်အဖြစ်အပျက်များ၊ ကွန်မြူနစ်သူရဲကောင်းများနှင့် ခေါင်းဆောင် များအား လေ့လာခြင်းဆိုင်ရာတို့ပါဝင်သည်။ တရုတ်အမျိုးသားခရီးသွားလုပ်ငန်းစီမံခန့်ခွဲမှု (China National Tourism Administration-CNTA) အကြီးအကဲဖြစ်သူ He Guangwei က အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်းမြှင့်တင်ခြင်းသည် တရုတ်အမျိုးသားမျိုးချစ်စိတ်ဓါတ်ကို လက်ဆင့်ကမ်းပေးခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ၉။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၏ အဓိကကျသော ငွေကြေးထောက်ပံ့ရေးကဏ္ဍကို လည်း တရုတ်အစိုးရက အစွမ်းကုန်ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့သည်။ အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်စေရန် အခြေခံအဆောက်အဦများ တည်ဆောက်ရေးအတွက် အထူးရံပုံငွေတစ်ရပ်ကို (၂၀၀၅)ခုနှစ်ကပင် စီစဉ်ထောက်ပံ့ခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာ များအရ (၂၀၀၆)ခုနှစ်တွင် တရုတ်အစိုးရသည် အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေး အတွက် ယွမ် (၁.၁) ဘီလီယံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၄၆ မီလီယံ)ကို ထောက်ပံ့ခဲ့သည်။ (၂၀၀၅) ခုနှစ်နှင့် (၂၀၀၆)ခုနှစ်အတွင်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး၊ လျှပ်စစ်မီးရရှိရေး၊ သန့်ရှင်းသောရေ ရရှိရေး အစရှိသည်တို့ ပါဝင်သော စီမံကိန်း (၁၀၀)ခန့်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။ သက်ဆိုင်ရာဒေသအစိုးရများသို့လည်း ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန် ဖြည့်စွက်ရံပုံငွေများ ချထားပေးခဲ့သည်။ အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အခြားအထောက်အကူဖြစ်စေသော အချက်တစ်ခုအဖြစ် လူငယ်အဖွဲ့များ၊ ကျောင်းသားများ၊ စစ်သည်များနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများကို သွားလာပို့ဆောင်စရိတ်၊ တည်းခိုစရိတ်နှင့် ဝင်ကြေး နှုန်းထားများကို လျှော့ချပေးခဲ့သည်။ ၁၀။ အရှေ့ဥရောပတွင် ကွန်မြူနစ်အမွေအနှစ် ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် (၁၉၉၀)ခုနှစ်နောက်ပိုင်း တွင် ထွန်းကားလာခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကျဆုံးပြီးနောက် အနောက်ကမ္ဘာမှ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွား များသည် အရှေ့နှင့် အလယ်ဥရောပနိုင်ငံများကို ခရီးစဉ်ဒေသအဖြစ် ရွေးချယ်လာကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ပိုလန်နိုင်ငံရှိ ခရာကိုး (Krakow) ခရိုင်သည် ၎င်း၏ထင်ရှားသော ကွန်မြူနစ် ဗိသုကာလက်ရာများကြောင့် ကမ္ဘာ့လှည့်ခရီးသွားများအကြား လျှင်မြန်စွာ ရေပန်းစားလာခဲ့သည်။ အလားတူပင် ဟန်ဂေရီနိုင်ငံ၊ ဘူဒါပက်မြို့တွင် ကွန်မြူနစ်ဝါဒကျဆုံးပြီးနောက် ကွန်မြူနစ်ဝါဒ ကိုယ်စားပြု သင်္ကေတရုပ်တုများကို ပန်းခြံတစ်ခုအတွင်းသို့ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ပြီးနောက် (၁၉၉၃) ခုနှစ် တွင် အောက်မေ့ဘွယ်ပန်းခြံ (Memento Part or Szobor Park) သည် မြို့တော်၏ထင်ရှားသော ခရီးသွားလုပ်ငန်းဆိုင်ရာဆွဲဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။ အဆိုပါပန်းခြံ၏ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမြှင့် တင်မှုတွင် အောင်မြင်လာသောကြောင့် လေဟာပြင်ပြတိုက် (Open air museum) အဖြစ်သို့ အဆင့်မြှင့်တင်ခဲ့သည်။ ယင်းတွင် ကြယ်နီတစ်ပွင့်အမှတ်တရ အရောင်းဆိုင် (Red Star Store)၊ ဓါတ်ပုံပြပွဲနှင့် သမိုင်းမှတ်တမ်းများ ပြသသော အသေးစားရုပ်ရှင်ရုံငယ်တို့ ပါဝင်သည်။ ၁၁။ ယင်းသို့ အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်းအောင်မြင်လာသောကြောင့် ကွန်မြူနစ်ဝါဒရှင်သန်ခဲ့ရာ ဥရောပနိုင်ငံများတွင်လည်း အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်း (Red Tourism) ကို ဆောင်ရွက်လာကြ သည်။ ဥရောပအင်အားကြီးနိုင်ငံကြီးဖြစ်သော ဂျာမနီနိုင်ငံ၊ ဘာလင်မြို့ရှိ အမွေအနှစ်များဖြစ်သော ဘာလင်တံတိုင်း (Berlin Wall)၊ ချာလီ ဝင်/ထွက်ပေါက် (Chaelie Checkpoint) တို့သည်လည်း ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း၏ ထင်ရှားသော ဆွဲဆောင်မှုများဖြစ်သည်။ ၁၂။ တရုတ်နိုင်ငံတွင် အနီရောင်ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် မျှော်မှန်းထားသည်ထက် ပိုမိုအောင်မြင် ခဲ့ပြီး၊ (၂၀၀၄) ခုနှစ်မှ (၂၀၀၇) ခုနှစ်အတွင်း ကွန်မြူနစ်အမွေအနှစ်ဒေသများသို့ လာရောက် လည်ပတ်သော ခရီးသွားဦးရေ သန်း(၄၀၀)ခန့်ရှိခဲ့ကာ၊ အဆိုပါ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှ အမေရိကန် ဒေါ်လာ (၁၃.၅) ဘီလီယံရရှိခဲ့ကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။ Reference Paper; Red Tourism: Sustaining Communist Identity in a Rapidly Changing China Travelling_Journal/Vol_1_Issue_15 Photo_Internet(စည်သူကျော်ပေးပို့သည်)

သတိုးလွင် (ပထဝီဝင်) “လူဦးရေ (၁၁)သန်းကျော် ရှိတဲ့ ဝူဟန်မြို့ကြီးမှာ ကူးစက်ရောဂါအဆန်းတခုဖြစ်နေတယ် ကြားလာ !”“တရုတ်ပြည်ရဲ့သန်း(၅၀)လောက်သော ပြည်သူတွေ ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်ကြောင့် အလုပ်တွေနားထားရပြီး ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ရပ်ဆိုင်းကုန်ပြီ ၊ ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်ကြောင့် တရုတ်ပြည်မှာ တနေ့လူ ၁၀၀ အထက်သေဆုံးနေပြီး ဆားစ် (SARS) ရောဂါ သေဆုံးနှုန်းထက် ကျော်လွန်သွားပြီ “ ၄.၂.၂၀၂၀ ရက်နေ့သတင်း) “အခြားနိုင်ငံတွေမှာ (၅)ဦးလောက်သာသေပေမဲ့ ကူးစက်မှုနှုန်းပြန်လာနေပြီလို့ WHO သတိပေးနေပြီ” ။ “ Diamond Princess အပျော်စီးသင်္ဘောပေါ်မှာ ဟောင်ကောင်မှဧည့်သည်တစ်ဦး လိုက်လာပြီးနောက် ကူးစက်မှုနှုန်းများလာပြီး ဂျပန်ယိုကိုဟားမား ဆိပ်ကမ်းပေး မကပ်ဘူး”၊ “တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ Daegu(ဒေဂူး) မြို့မှာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးကူးစက်ပျံနှံမှုမြန်ဆန်လွန်း လို့ အရေးပေါ် အခြေအနေကြေငြာခဲ့ရတယ်။” အီရန်မှာလည်း ကျန်းမာရေး ဒုဝန်ကြီးကူးစက်ပြီးနောက် အမျိုးသမီးဒုသမ္မတတောင်ဝူဟန် ဗိုင်းရပ်ကူးခံခဲ့တယ်။ ပြင်သစ်လေဆိပ်မှာ စစ်ဆေးရေးကို မျက်လှည့်ပြပြီး ပြည်ဝင်ခဲ့တဲ့တရုတ်လူမျိုးသည် ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်ရောဂါ ကူးစက်ခံထားရကြောင်း ………… တရုတ်အစိုးရက ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်ကူးစက်ခံရသူကို သတင်းပေးရင် ဝမ်ငွေတစ်သောင်း ( US$ 1400 ) ခန့် ဆုကြေးသတ်မှတ် တိုးမြင့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာထားတယ်။ မြန်မာပြည်မှာတော့ ဝူဟန်သံသယလူနာ တွေ့တယ်။ ကူးစက်ခံရသူမတွေ့သေးကြောင်း ???? (၄.၃.၂၀၂၀ နေ့ထိ) ၂၀၂၀ နှစ်သစ်၊တရုတ်နှစ်သစ် ဝူဟန်နှင့်ဖွင့် ၂၀၂၀ နှစ်သစ်အကြိုည (၃၁.၁၂.၂၀၁၉) ရက်နေ့မှ တရုတ်နိုင်ငံဟိုဘေးပြည်နယ် ဝူဟန်မြို့တော်မှာ ကူးစက်မြန်ဗိုင်းရပ်စ်တချို့ တွေ့ခဲ့ပြီး လူအချို့ကူးဆက်ခံထားရကြောင်း ကြေငြာခဲ့ပါတယ်။ သားဌက်တောကောင်သားတွေရောင်းတဲ့ ဈေးကြီးကို စစ်ဆေးတဲ့ အခါ ကိုရိုနာအစုဝင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို လင်းနို့နှင့်အခြားတောကောင်တွေမှာ တွေ့ရှိရသောကြောင့် ထိုဈေးကြီးကို တရားဝင် ပိတ်လိုက်ပါတယ်။ သမ္မတကြီး ရှီကျင်းပင်လည်း မြန်မာပြည်ချစ်ကြည်ရေးခရီးအပြန် ခရီးရောက်မဆိုက် ဝူဟန် ဗိုင်းရပ်စ် ပြဿနာဖြစ်လို့ တတိုင်းပြည်လုံးကို အရေးပေါ်အခြေအနေနှင့်ဥပဒေအရ အရေးယူနိုင်တဲ့ အမိန့်တရပ်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလထဲမှာ တော့ခရီးသွားလာမှု သိပ်မထိခိုက်သေးပေ။ WHO မှဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ် Case definition အနေဖြင့် တရုတ်ပြည် ဝူဟန်မြို့မှ လာသူတွေ မက တရုတ်ပြည်မမှလာသူတွေရဲ့ quarantine လုပ်ရန်လိုကြောင်းကြေညာခဲ့ပါတယ်။ စင်ကာပူမှစပြီး တရုတ်နိုင်ငံ ကူးလက်မှတ် ကိုင်ဆောင်လာသူတွေကို ဝင်ခွင့်ပိတ်ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နှစ်ကူးချိန်ကြွက်နှစ်မှာ ဝူဟန်နှင့် အစဖွင့် ခဲ့ပါ တယ်။ ၂၀၂၀ ဖေဖေါ်ဝါရီလအတွင်း ကူးစက်ခံရမှုက နေ့ချင်း၊ညချင်း ခုန်တက်လာတာကြောင့် WHO မှ Highest Alert အဖြစ်ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဟောင်ကောင်အခြေစိုက် Cathay Pacific လေကြောင်းလိုင်းကလည်း ဝန်ထမ်း၂၇၀၀၀ဦးကို (၃)ပတ်လစာမဲ့ နှင့် ပေးလိုက်ပါတယ်။ စင်ကာပူ လေကြောင်းလိုင်းတွေလည်း ခေါက်ရေလျော့ ပြန်လည် ပြေးဆွဲပြီး ရန်ကုန်လေဆိပ် ပြည်ပ ဝင် ရောက်မှု ၅၅%ကျဆင်းပြီး ပြည်တွင်းခရီးစဉ် ၇၅%ခန့်ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း လေဆိပ်သတင်းရပ်ကွက်မှ သိရှိခဲ့ရပါတယ်။ ဝူဟန်နှင့်အပြိုင်(၂၁)ရာစုကူးစက်ရောဂါများ ဒီနေ့ကမ္ဘာမှာ ကြောက်စရာကောင်းအောင်ဖြစ်နေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ် မပေါ်ပေါက်ခင် အခြားကူးစက်ရောဂါတွေဟာ ၂၁ရာစု အစောပိုင်းက ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အကြောင်းကို ၉.၂.၂၀၂၀ ရက်နေ့ထုတ် မြန်မာ့အလင်းသတင်းစာ တွင် ဆရာထွန်းသစ်စ ရေးသားခဲ့သော ဆောင်းပါးမှ မှတ်သားဖွယ်ရာအချို့ကို ရှေးဦးစွာကောက်နှုတ်တင်ပြအပ်ပါသည်။ အရင်ရာစုတွေကဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ကူးစက်ရောဂါကြောင့်သေဆုံးခဲ့သူ အရေအတွက်နဲ့ ဒီနေ့ခေတ်သေဆုံးသူအရေအတွက်ကို နှိုင်းယှည်ကြည့်ရင် အရင်တုန်းက သေဆုံးသူအရေအတွက်ပိုများခ့ဲတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ စပိန်တုပ်ကွေး ၁၉၁၈ -၁၉၁၉မှာစပိန်တုပ်ကွေးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပထမကမ္ဘာစစ်ဖြစ်ပွားနေချိန်မှာ စပိန်တုပ်ကွေးဖြစ်ခဲ့တာကြောင့် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ အများကြီး ကူးစက်ပျံ့နှံခဲ့ပါတယ်။ စပိန်တုပ်ကွေးရောဂါကြောင့်လူပေါင်းသန်း ၅၀လောက်သေဆုံးခဲ့ပါတယ်လို့ ရောဂါထိန်း ချုပ် ရေးဌာနက ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒီရောဂါဟာ ၁၉၁၈ခုနှစ်ဧပြီလမှစပြီး ၁၉၁၉ဧပြီလအတွင်းမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့အတွက် အလွန်တို တောင်း တဲ့ကာလအတွင်းမှာ လူသေဆုံးမှု အများဆုံးဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ရောဂါအဖြစ် သမိုင်းမှာမှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ပထမကမ္ဘာစစ်မှာ သေဆုံးတဲ့လူအရေအတွက်ထက် ရောဂါဖြစ်လို့သေဆုံးတဲ့လူအရေအတွက်က ငါးဆလောက်ပိုလို့တောင် များနေပါသေးတယ်။ ပထမဆုံးရောဂါတွေ့ရှိခဲ့တာကတော့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာဖြစ်ပါတယ်။ ထို့နောက်မှာတော့ဥရောပနဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံး ကိုပျံ့နှံ့ခဲ့တာပါ။ အာရှတုပ်ကွေး ၁၉၅၇ - ၁၉၅၈ မှာ အာရှတုပ်ကွေးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီတုပ်ကွေးကြောင့်အာရှမှာ လူပေါင်း ၁ဒသမ၁သန်း လောက်သေဆုံးခဲ့တယ် လို့ ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးဌာနက ပြောပါတယ်။ ပထမဖြစ်ပွားမှုဟာ တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းမှာ ၁၉၅၇ခုနှစ် ဖေဖေဝါရီမှာ စတင်ခဲ့ပါတယ်။လပေါင်းများစွာကြာခဲ့ပါတယ်။ ထို့နောက်မှာတော့ အမေရိကန်နဲ့ဥရောပအထိရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဟောင်ကောင်တုပ်ကွေး ၁၉၆၈ - ၁၉၇၀မှာ ဟောင်ကောင်တုပ်ကွေးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ လူတစ်သန်းလောက် ဒီရောဂါနဲ့သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးဌာနကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာအနေနဲ့ ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုဟာ ၁၉၆၈ နှစ်လယ်လောက်နဲ့၁၉၇၀အစောပိုင်းကာလတွေမှာဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီရောဂါကြောင့် ကလေးတွေအတော်များများ သေဆုံးခဲ့ ပါတယ်။ အဲဒီရောဂါဟာဟောင်ကောင်မှာမထမဆုံး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး အာရှိကိုကျော်ပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ၁၉၆၈ခုနှစ် နှောင်းပိုင်းမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ထို့နောက်မှာတော့ ၁၉၆၉ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းမှာဥရောပကို ကူးစက်ခဲ့ပါတယ်။ ဆားစ်ရောဂါ ၂၀၀၂ -၂၀၀၃မှာ ဆားစ်ရောဂါဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ဆားစ်ရောဂါကို ပထမဆုံးတရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း ကွမ်ကုန်ပြည်နယ်မှာ ၂၀၀၂ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှာတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်. အဲဒီနောက်မှာတော့ ၂၀၀၃ခုနှစ်နှစ်လယ်လောက်မှာ အဲဒီရောဂါဟာ တကယ် ကြေက်စရာ ကောင်းအောင်ပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီးတော့ ကျန်းမာရေးအကျပ်အတည်း တစ်ခုလိုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အာရှမှာအဲဒီရောဂါ ကြောင့် ပရိဒေဝမီးတွေတောက်လောက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီရောဂါကြောင့် လူဦးရေစုစုပေါင်း ၇၇၄ဦးသေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီထဲက ငါးပုံပုံ လေးပုံလောက်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ ဟောက်ကောင်တို့မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီရောဂါဟာ နိုင်ငံပေါင်း၃၀နီးပါး ပျံနှံ့ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီရောဂါကြောင့် သေဆုံးတဲ့နှုန်းဟာ ၉ဒသမ ၅ရာခိုင်နှုန်းလောက်အထိ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဌက်တုပ်ကွေး ( H5N1) ၂၀၀၃ -၂၀၀၄ မှာ ဌက်တုပ်ကွေးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။အဲဒီ တုပ်ကွေးကို အိတ်ခ်ျဖိုက်အင်န်ဝမ်းလို့ ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဌက်တုပ်ကွေး ကြောင့် အထူးသဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှမှာ လူပေါင်း ၄၀၀ထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။အဲဒီဌက်တုပ်ကွေးဟာ လူသားတွေကို မကူးစက်မီ ပထမဆုံး ဟောင်ကောင်မွေးမြူရေးခြံတွေက စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က အဲဒီကို ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေ့း အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ သို့သော်လည်း ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အီဘိုလာရောဂါ ၂၀၁၃-၂၀၁၆ မှာအီဘိုလာရောဂါပျံံ့နှံ့ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ပြင်းထန်အီဘိုလာကူးစက်ရောဂါဟာ အနောက်အာဖရိကမှာ ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာမှာဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နှစ်နှစ်ကျော်ကြာမြင့်ခဲ့ပါတယ်။ အီဘိုလာကူးစက်ရောဂါကြောင့် ဂီနီယာ ၊လိုင်ဘေးရီးယားနဲ့ ဆီရီယာလီယွန်နိုင်ငံတွေမှာ လူပေါင်း၁၁၃၀၀ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အီဘိုလာရောဂါကို ၁၉၇၆ခုနှစ်ကပထမဆုံး ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါ တယ်။ အီဘိုလာရောဂါဟာ အခြားဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်ပွားတဲ့ရောဂါတွေထက်စာရင် ကူးစက်မှုနှုန်းနည်းခဲ့တယ်လို့ ဆိုရမှာပါ။ သို့သော်လည်း လူပေါင်း၄၀ရာခိုင်နှုန်းလောက် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အီဘိုလာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ၂၀၁၈ခုနှစ်မှာ ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ် ပြည်ထောင်စုအရှေ့ပိုင်းမှာ ပြန်လည်တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အီဘိုလာရောဂါကြောင့်လူပေါင်း ၂၂၀၀ သေဆုံးခဲ့ပါ တယ်။ ဝက်တုပ်ကွေး (H1N1) ၂၀၀၉ -၂၀၁၀မှာ ဝက်တုပ်ကွေးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဝက်တုပ်ကွေးကြေင့် လူပေါင်း၁၈၅၀၀ခန့်သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါဝက်တုပ်ကွေး ရောဂါကို မက္ကဆီကိုနဲ့အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့မှာ ၂၀၀၉ခုနှစ်က ပထမဆုံးတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ သို့သော်လည်း လန်ဆက်ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စစ်တမ်းမှာတော့ ဝက်တုပ်ကွေး(သို့မဟုတ်) အိတ်ချ်ဝမ်း အင်န်ဝမ်းကြောင့် သေဆုံးသူဟာ ၁၅၁၇၀၀ ကနေ ၅၇၅၄၀၀ အထိရှိခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ တုပ်ကွေးဆိုင်ရာ သတိပေးမှု တွေကို ၂၀၀၉ခုနှစ်ဇွန်လ ၁၁ရက်မှ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးတော့ ၂၀၁၀သြဂုတ်လ ၁၀ရက်မှာ ရုပ်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးဝါး တွေလည်း ပြတ်တောက်ခဲ့ပါသည်။ ဝူဟန်ဂယက်နှင့်ခရီးသွားကဏ္ဍတိုက်ရိုက်ဆက်စပ်မှု ဝူဟန်မြို့မှ စတင်တွေ့ရှိခ့သည့် ထူးဆန်းသည့်ကူးဆက်မြန်ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို အလွယ်တကူဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ်ဟု ခေါ်တွင်ခဲ့ပြီးနောက် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO ) မှ COVID 19 ( Crona Virus Disease 2019 ) ဟုတရားဝင်ပြောင်းလဲခေါ်တွင်ခဲ့ပါသည်။ ယခုစာရေးနေချိန် (၃.၃.၂၀၂၀) အထိမြန်မာပြည်တွင် ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ မရှိသေးသော်လည်း စောင့်ကြည့်သံသယ လူနာများရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ စက်မှုထုတ်ကုန်အတွက် တရုတ်နှင့်ကိုရီးယားမှ ကုန်ကြမ်းများပြတ်တောက်တော့မည် ဖြစ်၍ အထည်ချုပ်စက်ရုံးများ စတင်ပိတ်ရက်လျှင် အလုပ်လက်မဲ့ထောင်သောင်းချီရှိလာနိုင်သည်။ လေယာဉ်ခရီးစဉ်များလည်း လျှော့ချပြီး အချို့နိုင်ငံတာကာလေကြောင်းလိုင်းများသည်လည်း လစာမဲ့ခွင့်များပေးပြီး မြေပြင်၊လေယာဉ်ဝန်ထမ်းများ သောင်းချီ အနားပေးလျှက်ရှိနေသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဧည့်လမ်းညွှန်ပေါင်း ၁၀၀၀၀ခန့်အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ခဲ့နေပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် လည်း ဧည့်လမ်းညွှန် ထောင်ချီအလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်စေနိုင်မည်။ ခရီးသွားကုမ္ပဏီ Inbound အများစုတွင် တရုတ်၊ကိုရီးယား ဈေးကွက် အဓိကလုပ်ကိုင်သော ကုမ္ပဏီအများစုမှာလုံးဝနီးပါးရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီ။ အနောက်နိုင်ငံဈေးကွက် အဓိကလုပ်သောကုမ္ပဏီမျိုးသာ လက်ကျန်ခရီးစဉ်များနှင့်လည်ပတ်နေပြီး အများစုမှာ လာမည့်ခရီးသွားရာသီအတွင်း ၅၀%မှ ၈၀%ထိ ထိခိုက်ဖွယ်ရာရှိသည်။ ဟိုတယ်နှင့်စားသောက်ဆိုင်များလည်း အလားတူပင်ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၉ခုနှစ်တွင်ခရီးသည် ၄.၃သန်းဝင်ရောက်ရာတွင် တရုတ်ခရီးသည် ၃သိန်းခွဲဝင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၀နှစ်ဦး ခရီးသွားရာသီတွင် Zero နီးပါးကျဆင်းဖွယ်ရှိ သဖြင့် ၂၀၂၀ ခုနှစ်လုပ်ငန်းအလားအလာမကောင်းပါ ၊ဆင့်ပွားဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုများရှိနိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို ချုပ်ကိုင်ထားသော Super Power နိုင်ငံများဖြစ်သည့် အမေရိကန်နှင့်တရုတ်အပြင် ကိုရီးယား၊ဂျပန်၊ဥရောပနိုင်ငံများပါ ပျံနှံကူးစက်လာခြင်းသည် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှောင့်နှေးပြီး ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးကိုလည်း အလုံးစုံထိခိုက်လာနိုင်သည်။ ရောဂါကပ်ဆိုးကြီး(Pandemic)၏နောက်ဆက်တွဲ ကမ္ဘာ့စီးပွားပျက်ကပ်လည်း (Economic Recession) လည်း ဖြစ်လာနိုင်ဖွယ်ရာရှိကြောင်း ပညာရှင်များက ဟောကိန်းထုတ်ထားကြသည်။ ၂၀၂၀ပြည့်နှစ်ရဲ့ ပထမ သုံးလပတ်ကျော်လို့ ဒုတိယသုံးလပတ်ရောက်ပြီး ကူးစက်မှုတွေကို ရပ်တန့်ထိန်းချုပ်လိုက်နိုင်ရင်စီးပွားရေးအခြေအနေက စိုးရိမ် ရတဲ့အခြေအနေကို ကျော်လွန်နိုင်မယ်လို့ယူဆကြပါတယ်။ နိုင်ငံပေါင်းအများကြီးကူးစက်ခံနေရပေမယ့် ထူးထူးခြားခြားလာအို၊ မြန်မာနဲ့အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံတွေမှာ ကူးစက်မှုမရှိသေးခြင်းအပေါ် ကျန်းမာရေးပညာရှင်အချို့ကတော့ ကူးစက်မှုရှိပါလျက်နဲ့ စစ်ဆေးမတွေ့ရှိဘဲ ဖြစ်နေတာလားဆိုပြီး စိုးရိမ်ပူပန်ကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက တရုတ်နိုင်ငံနဲ့နယ်နိမိတ်အရှည်ကြီး ထိစပ်နေပြီး နှစ်နိုင်ငံကြား တရားမဝင်နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်လို့ လွယ်ကူတဲ့အနေအထားဖြစ်ပေမယ့် ကူးစက်ခံရသူ မရှိသေးဘူးဆိုတဲ့အပေါ် လူအများစုက မယုံမရဲနဲ့ ထူးဆန်းနေပုံရပါတယ်။ တချို့ကလည်း မြန်မာတွေမှာ COVID-19 ကူးစက်ရောဂါမဖြစ်တာ ခုခံအား ကောင်းတဲ့ Antibodies သုံးမျိုးက မြန်မာတွေမှာ အချို့လူမျိုးတွေထက်များနေလို့ မကူးတာလို့ဆိုကြတယ်။ တချို့လည်း အဲဒီလို ကြောင့်မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုကြတယ်။ မျက်မမြင်ပုဏား(၆)ယောက်နှင့်ဆင်ကြီးပုံပြင်လိုဘဲ ဝူဟန်ကို ဆင်ကြီးအလား အမျိုးမျိုး အဓိပါ္ပယ်ဖွင့်နေပြီး ပဉ္စလက်ဆန်လှသည့် ဝူဟန်ဆင်ကြီးပင်တည်း။ ရေစုန်မျောနေသော “ငွေရောင်ဝိဉာဉ်” ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ်မုန်တိုင်းကြောင့် ၂၀၂၀နှစ်ဦးပိုင်းတွင်ခရီးသွားလုပ်ငန်များစွာ အကျိုးသက်ရောက်စေသည့် အပျော်စီးသင်္ဘောကြီး များသည်လည်း ရေမျောကမ်းမကပ်နိုင်သည့်ဖြစ်စဉ်များရှိခဲ့သည်။ ၂၀၀၉ခုနှစ်က ဝက်တုပ်ကွေး (H2N1) ဖြစ်စဉ်က ၂နှစ်နီပါး ကူးစပ်ပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီး လူပေါင်း၅သိန်းကျော်သေဆုံးခဲ့လင့်ကစား ခရီးသွားလုပ်ငန်းထိခိုက် ဆုံးရှုံးမှုသိပ်မသိသာပေ။ အပျော်စီး ခရီး သည်တင် သင်္ဘောကြီးတစ်စင်း မြန်မာနိုင်ငံသို့လာရောက်သည်နှင့် ကြုံ၍ စာရေးသူတို့ကုမ္ပဏီမှ ခရီးစဉ်အဆင်ပြေစေရေး အတွက် CIQ Team (အကောက်ခွန်၊လဝကနှင့် ဆိပ်ကမ်းကျန်းမာရေး အဖွဲ့)ကို ပင်လယ်ရှိ Pilot Station သို့သင်္ဘော(၁)စင်း ဌားပြီး ကြိုတင်သွားခဲ့ရသည်။ ထိုစဉ်က ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးဌာန ဒုညွှန်ချုပ်ဖြစ်သူ ဆရာကြီးဒေါက်တာစိုးလွင်ငြိမ်းနှင့် ဆေးအဖွဲ့ဝင်များလည်း ဝတ်စုံအပြည့်ဖြင့် ပင်လယ်ဝရှိ Pilot Station တွင် ခေတ္တနားကာ Pilot Cattle Boat သေးသေးလေးဖြင့် လှိုင်းလေကြားမှ အပျော်စီးင်္ဘောကြီး Crystal Symphony သို့ ကြိုးလှေကားမှ ခက်ရာခက်ဆစ် တက်ရောက်ခဲ့ရသည်။ Cruise သင်္ဘောကြီးပေါ်ရောက်ရောက်ခြင်း သင်္ဘောဆရာဝန်နှင့်အဖွဲ့မှဦးစွာ စာရေးသူတို့အဖွဲ့ကို အဖျားတိုင်း ၊ဆေးဖြန်းခြင်းကိုပြုလုပ် ခဲ့ရသည်။ ပြီးမှသူတို့ခရီးသည်တွေကို စစ်ဆေးဖို့စာရွက်စာတမ်းများရှိရာ သင်္ဘောအတွင်းခန်းသို့ ဝင်ခွင့်ပေးခဲ့သည်။ တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦး အပြန်အလှန်သံသယမျက်လုံးစိမ်းများနှင့် ကြုံဆုံခဲ့ရသည်။ မမေ့နိုင်စရာအဖြစ်တစ်ခုပါ။ ဒီတခေါက်ဝူဟန် ကြတော့ UKမှ အပျော်စီးသင်္ဘော MV Boudicca လာစဉ်ကတော့ သီလဝါ Wilmar ဆိပ်ကမ်းမှာ CIQ Team ကို စနစ်တကျနေရာ ချပြီး စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။ ဆရာကြီး ဒေါက်တာစိုးလွင်ငြိမ်း၏ သားဖြစ်သူဆိပ်ကမ်းကျန်းမာရေး တာဝန်ခံ ဆရာဝန်ဒေါက်တာဉာဏ်ထက်လွင်နှင့်ဆေးအဖွဲ့မှ စိတ်ရှည်စွာ ခရီးသည်တစ်ဦးစီတိုင်းစစ်ဆေးပြီး ပြဿနာတစ်စုံတရာ မရှိခဲ့ပါ။ ထိုနေ့ကား၂၉.၁.၂၀၂၀။ဖေဖေါ်ဝါရီလဆန်းမှစ၍ ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ်မုန်တိုင်းဟာ ဂျပန်မှာကမ်းကပ်ဖို့အလာ သင်္ဘောပေါ်မှ ကူး စက်လူနာ တွေ့ရာမှ ယိုကိုဟားမား ဆိပ်ကမ်းမှ ရေလယ်ကျောက်ချပြီး စစ်ဆေးခဲ့ရပါတယ်. “စိန်မင်းသမီး” “MV Diamond Princess “ သင်္ဘောကြီးမှာ တရုတ်၊ ဂျပန်နဲ့အမေရိကန်ခရီးသည်တွေ ထောင်ချီပါတော့ ကူးစက်လူနာကို ဦးစွာခွဲမထုတ်ဘဲ ဂျပန်အာဏာ ပိုင်တို့ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် နှောင့်နှေးမှုကြောင့် ကူးစက်မှုမြန်ပြီး အသေအပျောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ထိုဖြစ်စဉ်ကြောင့် MV Westerdam သင်္ဘောကြီးကိုလည်း ဆိပ်ကမ်း(၅)ခုမှ ငြင်းဆိုလို့နောက်ဆုံး ကမ္ဘောဒီးယားရှိ ဆီဟာနူဗီးလ်ကမ်းခြေမှာ ကမ်းကပ် ခွင့်ပြုပြီး ဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန် ကိုယ်တိုင်လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ပြီးကြိုဆို ခဲ့ကြောင်းသိရှိခဲ့ရပါတယ်။ WHO မှလည်း ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံ၏ လုပ်ရပ်ကို ချီးကျူးခဲ့ပါသည်။ ၂၀၂၀ခုနှစ် မတ်လနဲ့ဧပြီလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံသို့ အပျော်စီးသင်္ဘောခရီးစဉ်ပေါင်း (၅)စင်းလာရောက်ဖို့ရှိရာ(၄)စင်းမှာ သင်္ဘော ကုမ္ပဏီမှ အချိန်မှီဖျက်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်မှ MV Silver Spirit (ငွေရောင်ဝိဉာဉ်)သင်္ဘောကြီးမှာတော့ အာရှခရီးစဉ် အတိုင်း စင်ကာပူမှာခရီးသည်တွေချပြီး (၂၉.၂.၂၀၂၀) ညနေမှ ခရီးသည် (၄၀၇)ဦး နှင့်စင်ကာပူ၊ ထိုင်း၊မြန်မာနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ဦးတည်ထွက်ခွာလာပါသည်။ အများစုမှာ ဗြိတိန်၊ သြစတျေးလျ နှင့် အမေရိကန် လူမျိုးများဖြစ်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံများမှ လေယာဉ်ဖြင့်လာပြီး စင်ကာပူတွင် သင်္ဘောတက်သူများဖြစ်ပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံဖူးခက်မှ တဆင့်ရန်ကုန်ဆိပ်ကမ်းသို့ ဦးတည်လာ ပါတယ်။ အများစုမှာ မြန်မာပြည်ခရီးစဉ်(၄)၇က်လည်ပတ်မှာ ဖြစ်လို့ သင်္ဘောခရီးစဉ်ကို ဝယ်ယူလာသူတွေဖြစ်ပြီး မြန်မာဘက်မှလည်း ထိုခရီးစဉ်များသည် ခရီးသွားလုပ်ငန်းအတွက်သာမက နိုင်ငံပုံရိပ်ကိုလည်း ကောင်းမွန်စေမှာကြောင့် ဟိုတယ်နှင့်ခရီး သွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ခွင့်ပြုနိုင်ရေးအတွက်အထောက်အထားများကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် ကျန်းမာ ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ စနစ်တကျညွှန်ကြားချက်များ ထုတ်ထားပြီး အကယ်၍ ခရီးသည် တစ်ဦး ကူးစက်သည့် လက္ခဏာ တွေ့ရှိပါက သင်္ဘောတစ်စင်းလုံး ရန်ကုန်ဆိပ်ကမ်းတွင်ပေးမကပ်ကြောင်း ၊ကုန်ကျစရိတ်များ ကိုလည်းသင်္ဘောကုမ္ပဏီမှ အလုံးစုံကျခံရမည် ဖြစ်ကြောင်း ကြိုတင်အသိပေးထားခဲ့ပါသည်။ မိမိတို့Myanmar Voyages ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် သင်္ဘောဆိုက်ကပ်ခွင့်ပြုရေးသည် အထက်အဖွဲ့အစည်းများ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သာ ဖြစ်ပြီး ဆိပ်ကမ်း အာဏာပိုင် မှ ဆိုက်ကပ်ခွင့်ပြုပြီး ခရီးသည်များရောဂါကင်းရှင်းပြီး ဆင်းခွင့်ရမှသာ ခရီးစဉ်များ စီစဉ်ရ မည်ဖြစ် သည်။ သို့သော် ရှေ့ပိုင်းတွင် ဖြစ်ခဲ့သော သင်္ဘောကြီး(၂)စင်း၏ ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်ကိုက်သည့်သတင်းများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကံသီစွာ တစ်ဦး တစ်ယောက်မှ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ မရှိသေးသဖြင့် ထိုသင်္ဘောပေါ်တွင် virus carrier ရောဂါပိုး သယ်ဆောင်သူ တစ်ဦးဦး ကြောင့် ခရီးစဉ်အတွင်း ကူးစက်ခံခဲ့ရင် အခြေအနေတွေ ရှုတ်ထွေးကုန်မည်ကို ပြည်သူအချို့က စိုးရိမ် ပူပန်နေကြသည်။ ၁.၃.၂၀၂၀ရက်နေ့တွင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှတော့ မလာသင့်ကြောင်း အထက်သို့ အကြံပြုပေး ထားသည်။ စာရေး သူတို့ လည်း ထိုအချက်ကို အလေးထားစဉ်းစားမိသည်။ သို့သော် မိမိတို့အနေဖြင့် သင်္ဘောကို “NO” ဟုသွား ပြောပိုင်ခွင့်မရှိ သလို နိုင်ငံ အကြီးအကဲများမှလည်း အဘက်ဘက်မှ ချင့်ချိန်စဉ်းစားနေဟန်တူသည်။ သင်္ဘောပေါ်ရှိ ခရီးသည် များမှာလည်း ဝူဟန်ကင်းသည့် ပြည်မြန်မာကိုရောက်ချင်ဇောဖြင့် ဖူးခက်တွင်နေ့ချင်းပြန်လည်ပြီး သင်္ဘောပေါ်ရောက်နှင့်နေပြီး ၂.၃.၂၀၂၀ မွန်းလဲပိုင်းရောက်မှ အထက်အကြီးအကဲများမှ ဝင်ခွင့်မပြုကြောင်း အကြောင်းကြားသဖြင့် ဘင်္ဘောကို ဆိပ်ကမ်း အာဏာပိုင်မှ တဆင့် တရားဝင်အကြောင်းကြားလိုက်ရသည်။ မြန်မာပြည်သို့မထွက်ခွာခင် (၂)နာရီအလို ခရီးသည်များအားလုံး သင်္ဘောပေါ် ရောက်မှ သိလိုက်ရချိန်တွင် မည်သို့ခံစားကြမည် ၊ပေါက်ကွဲကြမည်ကို စဉ်းစားမိခဲ့စဉ် ထိုင်းဆိပ်ကမ်း အာဏာပိုင် များကလည်း ဆက်လက်ကပ်ခွင့်မပြု ၊ မြန်မာကလည်း လာခွင့်ငြင်းသလို နောက်ဆိပ်ကမ်းတခုဖြစ်သည့် သိရိလင်္ကာနိုင်ငံ ကိုလံဘို ဆိပ်ကမ်းကလည်း ငြင်းထားသဖြင့် ဖူးခက်အလွန်ကမ်းဝေးပင်လယ်ပြင် တစ်နေရာတွင်ဦးတည်ချက်မဲ့စွာဖြင့် ရေမျော ကမ်းမကပ် နိုင်သည့် “ငွေရောင်ဝိဉာဉ်” သင်္ဘောကြီး၏ ကံကြမ္မာကား … ငွေရောင်ပိတ်ကားပေါ်တွzင် ဆက်လက်စောင့်မျှော် ကြည့်ကြရပေ တေ့ာမည်။ “ Bon Voyages … MV Silver Spirit “ “မြန်မာပြည်သူပြည်သားများ ကပ်ရောဂါဘေးမှ ကင်းဝေးဖို့ အရေး တစုံတခု လုပ်ပေးနိုင်ခဲ့သည့်အတွက် ပီတိဖြစ်ခဲ့သည် “ “မြန်မာပြည်ကြီးဂွတ်လပ်ပါ” Vol_1_Issue_22 Photo_ သတိုးလွင်

သတိုးလွင်(ပထဝီဝင်) “တစ်ညဘယ်လောက်လဲ” “ မနက်စာအပါအဝင် ဘတ် ၇၀၀ ပါ” “ဒီထက်ဈေးသက်သာတာရှိသေးလား” “ဘတ် ၅၅၀ တစ်ခန်းတော့ကျန်သေးတယ် window မပါဘူးအခန်းကျဉ်းနော် #101” “ဒေါ်လာနဲ့ဆိုဘယ်လောက်လဲ” “တစ်ဒေါ်လာ ၂၅ ဘတ်နဲ့ဆိုအနိမ့်ဆုံးအခန်းက $၂၂လောက်ကျပါတယ်” လွန်ခဲ့သော ၂၇ နှစ်ခန့်က စာရေးသူဘွဲ့လွန်ပညာသင်ရင်းညဘက်မှာအလုပ်လုပ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ ဆူခွန်ဗစ်လမ်းမကြီး Soi 7 မှာရှိတဲ့ Maaxim’sInn ဟိုတယ်လေးရဲ့ ညပိုင်းမှာ မေးဖြေနေကျအဖြစ်အပျက်လေးတစ်ခုပါ။စာရေးသူရဲ့ Tourism Fobia ခရီးသွားပိုးဟာ ဘန်ကောက်ကိုစရောက်ခဲ့တဲ့ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်မှစခဲ့တယ်ဆိုမမှားပါ။ Transit အနေနဲ့ လာသမျှဧည့်သည်အလုပ်ကိစ္စ ၊အလည်အပတ် ဝင်လာတဲ့မြန်မာဧည့်သည်တွေ ကြိုပို့ရင်းခရီးသွား လုပ်းငန်း ကိုစိတ်ဝင်စားလာတာဟာ Gateway City of South East Asia ဖြစ်တဲ့ ဘန်ကောက်မှာနေခဲ့တဲ့အကျိုးတစ်ခုလို့ဆိုလျှင်မမှားပေ။ Business Admin Diploma စာသင်ရင်းညပိုင်းမှာအခန်း ၃၀ သာရှိတဲ့ဟိုတယ်လေးတစ်ခုမှာ F.O Receptionist အနေနဲ့ ဝင်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ လစာ မများပေမယ့် အတွေ့အကြုံရလိုတာကြောင့် သူငယ်ချင်းကိုစိုးသူရထွန်းရဲ့ဆက်သွယ်ပေးမှုနဲ့ အလုပ် ဝင်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဧည့်ကြို အလုပ်သာမက ညဘက် Room Service အစာပြေမှာရင်လည်း Kitchen ထဲဝင်ပြီးFast Food လုပ်ပေးခဲ့ရသလို Bell Boy မအားရင်လည်း အထုပ်အပိုးဝိုင်းသယ်ပေးခဲ့ရတာလည်းရှိပါတယ်။ ညဘက်အဖော်ခေါ်လာတဲ့ ဧည့်သည် တစ်ယောက် မိန်းမအစစ်နဲ့ မိန်းမလျာ မခွဲခြားနိုင်ဘဲ မှားခေါ်လာမိပြီးမှ မဆီမဆိုင် FO မှာ လာပြီး ပြသနာရှာတာလည်း ကြုံတွေ့ ခဲ့ရဖူးလေရဲ့။ ထိုင်းမိသားစုပိုင်ဟိုတယ်လေးကိုနှစ်ပေါင်း (၃၀)နီးပါး ကြာပြီးနောက် တစ်ခေါက်ပြန်ရောက်ပြီးအလွမ်းပြေ (၂)ည တည်းကြည့်ခဲ့ပါတယ်။မူလပိုင်ရှင်တွေမှ ထိုင်းစီးပွားရေးကပ်ဆိုက်ခဲ့တဲ့ ၁၉၉၇ နောက်ပိုင်းမှာ ထိုဟိုတယ်လေးအား ဟောင်ကောင်သူဋ္ဌေး တစ်ယောက်ကိုရောင်းခဲ့ကြောင်းသိရပါတယ်။ HK $ ၁၀သန်းနဲ့ အလုပ်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဟိုတယ်လေးဟာ ယနေ့တိုင် အခြေအနေကောင်းနေဆဲပါ။ Property Value သာမက အခန်းခလဲ ၂ဆခွဲခန့်ပိုရနေဆဲပါ။ စာရေးသူရှိတုန်းက US$30 လောက်ရှိတဲ့အခန်းကိုဒီနေ့ US$ 60 ပေးခဲ့ရပါတယ်။ ထိုင်းကဟိုတယ်တွေကမြန်မာထက်ဈေးပေါတယ်ဆိုတာ တစ်ကယ်လား! ယခုအခါ ရန်ကုန်မှာ US$ 60 လောက်ဆို ကြယ်လေးပွင့် (4 Stars)ဟိုတယ်တည်းလို့ရနေပါပြီ။ မြန်မာပြည်ဟိုတယ်အီဗော်လူးရှင်း ဗြိတိသျှကိုလိုနီလက်ထက်ကတည်းက မျက်နှာဖြူတွေတည်းဖို့ အပန်းဖြေဖို့ ဟိုတယ်တွေ ဘန်ဂလိုတွေ မြန်မာပြည်မှာရှိခဲ့ပါတယ်။ အထင်ကရအနေနဲ့၁၉၀၄ခုနစ်မှာဆောက်ခဲ့တဲ့ ကမ်းနားဟိုတယ် (The Strand) နဲ့ပြည်လမ်းနိုင်ငံခြားရေးရုံးဟောင်းရှေ့ရှိ ပဲခူးကလပ်ရှိခဲ့ပါတယ်။ မြို့ထဲမှာဆိုရင်ဆူးလေဂရင်းဟိုတယ်နှင့် ၁၉၆၀ပြည့်နှစ်မှာအင်းယားလိတ်ဟိုတယ်၊ သမ္မတဟိုတယ်တို့ကို ရှရှား အကူအညီနဲ့ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုစဉ်ကကုန်သွယ်ရေး (၂၀)ရဲ့လက်အောက်ခံ Tourist Burma နဲ့ ဟိုတယ် လုပ်ငန်းဌာန မှ စီမံအုပ်ချုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ် နဝတ အစိုးရခေတ်ရောက်တော့ ခရီးသွားလုပ်ငန်း ကိုပုဂလိကလုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးနိုင်ရန်ပြဌာန်းပြီး ဟိုတယ် ခရီး ဝန်ကြီးဌာနလည်း ၁၉၉၂ တွင်မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ ဟိုတယ်လိုင်စင်ကို ဝန်ကြီးဋ္ဌာနလက်အောက်ရှိ TRD ဋ္ဌာနမှထုတ် ပေးခဲ့ပြီးအခန်း ၄ ခန်းရှိတဲ့ Inn ခေါ် motel / ဧည့်ဂေဟာတွေလည်းမှိုလိုပေါက်လာကြပါတယ်။မဆလ ခေတ်မှာဒေါ်လာငွေ ကိုကန့်သတ်ခဲ့သည့် ကာလနှစ် ၃၀ နီးပါးကြာပြီးယခုလို FE ကိုင်ဆောင်ပြီးကိုယ်ပိုင် US$ ဝင်ငွေရတဲ့ ဟိုတယ် ခရီးလုပ်ငန်းစတင် ချိန်မှ ကိုယ်ပိုင် အိမ် ကို Inn လုပ်လာကြတာ မဆန်းကြပေ။ ၁၉၉၆ ခုနှစ် Visit Myanmar Year မတိုင်ခင် ရန်ကုန်မြို့မှာ ပထမဆုံး နိုင်ငံတကာအဆင့် ဟိုတယ်က Summit Parkview ဟိုတယ်ပါ။ထိုအချိန်က FO Team မှ မခိုင်နွယ်သိန်းတို့ Sales မှ မမေမြတ်မွန်ဝင်း တို့နဲ့စသိခဲ့ပါတယ်။ ထိုစဉ်က တစ်ခန်းကို US$ 108ထိ ကန်ထရိုက်ဈေးပေးခဲ့ ရပါတယ်။ နောက်ပိုင်း Sedoan, Traders , Equatorial, Nikko Royal Lake ,Baiyoke Kandawgyi Hotel တို့ဆက်တိုက် ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။ ၂၀၀၇မှ၂၀၁၀ နှစ်မှာတော့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းအတွက် မုန်တိုင်းထန်တဲ့ကာလလို့ဆိုလို့ရပါတယ်။ ၂၀၀၅ -၂၀၀၆ ကာလကရွှေနှစ်တွေလို့ ဆိုနိုင်သလောက် ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးအပြီး ၂၀၁၈ နာဂစ်ကပါ လက်ဆောင်ပါလာခဲ့ပြီး ဧည်သည်ဝင်ရောက်မှု ဆက်တိုက် ကျဆင်းမှုကြောင့် အခက်အခဲတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့လယ်က ကြယ် ၅ ပွင့်အဆင့်ဟိုတယ်ကြီးတွေတောင် အာရှဈေးကွက်အတွက် US$ 23 နံနက်စာအပါအဝင်ရှိခဲ့တာ မှတ်မိပါသေးတယ်။International Hotel တွေမှာတောင် ဒီလိုတွေဖြစ်လာတော့ တချိန်ကတစ်ညဒေါ်လာ ၇၀ လောက် ခပ်တင်းတင်း ရောင်းခဲ့တဲ့ ၄ ခန်းပါ Inn ဟိုတယ်တွေဟာတစ်ည ၁၅ ဒေါ်လာ တောင်မပေးချင် တော့တဲ့အခြေအနေရှိခဲ့ပါတယ်မြို့လယ်ခေါင်ရှိ ကြယ် ၅ပွင့်ဟိုတယ်ကြီးတွေလည်း UN/NGO အဖွဲ့ကြီးတွေကို တစ်လ US$ 500 လောက်နဲ့ ရုံးခန်းဌားစားရတဲ့ အခြေအနေရှိခဲ့ ပါတယ် ။ အင်းပိုင်ရှင်အချို့တွေခမျာ ဟိုတယ် ခရီးလိုင်စင်ပြန်အပ်ပြီး စည်ပင်လိုင်စင်နဲ့ပဲ local motel အဖြစ် ထားခဲ့ရပါတယ် အခြေအနေအရ Time Sharing ခေါ် Love Motel အနေနဲ့ တစ်နေ့ကို 3 session အခန်းပြည့်ဝင်ရင် Agent နဲ့ Tourist တွေထားရတာထက် ခေါင်းစားသက်သာ သည်ဟု ဆိုစမှတတ်ပြုကြလေ၏။ ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ကတော့ ဟိုတယ်တွေကံဇာတာ ပြန်တက်လာတဲ့ကာလဟုဆိုနိုင်သည်။ ခေတ်စနစ်အပြောင်းမှာ ခရီးသွားဧည့်သည်တွေ သာမကစီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေပါ အလုံးအရင်း ဝင်လာ ကြလို့မြို ့လယ်ခေါင်ဟိုတယ်ကြီး နဲ့ ဈေးနှုန်းမှာ အနိမ့်ဆုံးအခန်း US$ 200 မှ US$ 600 အထိ Rocket Price ရောင်းခဲ့ပါတာ။ ကမ္ဘာ့ဟိုတယ်ဈေးနှုန်းအကြောင်းတစေ့တစောင်း စာရေးသူ ခရီးသွားလုပ်ငန်းလုပ်ရင်း နိုင်ငံပေါင်း ၃၀ ကျော် မြို့ကြီးပေါင်း ၁၀၀ကျော်လောက်မှာ သွားလာ တည်းခိုခဲ့ ဖူးပါတယ် ။ Branded Hotel/ International Hotel တွေမှာတည်းခဲ့ဖူးသလို Local Brand/ Family Hotel တွေမှာလည်းတည်းခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဟိုတယ်တစ်ခုဈေးကြီးခြင်းဈေးသင့်ခြင်း ဈေးသက်သာခြင်းဆိုတာ အောက်ပါအချက်များနဲ့ သက်ဆိုင်ပါတယ်။(၁) နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ဝင်ငွေ၊ နေထိုင်မှုစရိတ် ၊ ငွေကြေးလဲလှယ်နှုန်း(၂) ခရီးစဉ်ဒေသ ဝယ်လိုအားမြင့်မှု ပေါ်ပြူလာဖြစ်မှ ု(၃) ခရီးသွားရာသီအထူးပွဲတော်အခါသမယ(၄) ် နိုင်ငံတကာ Brand ဟိုတယ် ကြယ်ပွင့်အဆင့်သတ်မှတ်မှ ု ဝန်ဆောင်မှ ုအဆင့်အတန်း(၅) ဟိုတည်၏တည်နေရာ၊ အကျယ်အဝန်း(၆) အရောင်းမြှင့်တင်ရေးအစီအစဉ် နှင့် ဧည့်သည်တည်ရှိမှုအထက်ပါ ၆ ချက်အနက် အမှတ်စဉ် (၂) (၃) ( ၅) ဟာဈေးကြီးမှုကို သက်ရောက်စေသည်ဟု စာရေးသူအနေနှင့်ထင်မြင်မိပါသည်။ အမှတ်စဉ် ၄ သည်လည်းနိုင်ငံတကာကြယ်ပွင် အဆင့်ဝန်ဆောင်မှု ပေါ်မူတည်ပြီး ဈေးနှုန်းစံနှုန်းတစ်ခုသည်ပုံသေကဲ့သို့ရှိနေတက်သည်။ Contennental Hotel/ Westin Hotels ကဲ့သို့သော ကြယ် ၅ပွင့်Brand များ၏အနိမ့်ဆုံးအခန်းဈေးမှာ US$150မှ US$500 ထိစံနန်းရှိသည်။ နိုင်ငံပေါ်မူတည်ပြီးကွာဟချက်တော့ရှိစမြဲ။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်မူ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဆန်းနေသည်။ Shangrila Group- Trader Hotel သည် ၁၉၉၆ခန့်က US$ 100 အပေါ်တွင်ရှိသော်လည်း ၂၀၁၂ ခန့်တွင် US$ 300 ထိမြင့်တက်ပြီး ယခု၂၀၁၈တွင်မူ US$ အောက်သို့ညွန့်ကိန်းပြနေသည်။ (Corporate Rate/ OTA Rate/ Agent Rate/ Rack Rate) စသဖြင့် ကွဲပြားမှုတော့ရှိသည်။ သို့သော် ဟိုတလောကအချို့သော ဟိုတယ်များသည် online တွင်ရောင်းသောဈေးနှင့် Tour Agent များအားကန်ထရိုက်ပေးသောဈေးသည် ပိုနည်းနေသည်ကိုတွေ့လာရသည်။ အချို့သောခရီးသွား အေးဂျင့်များသည် ကန်ထရိုက်ဈေးသည် Booking ပေါ်မူတည်ပြီး A Grade/ B Grade ဈေးနှုန်းနှစ်မျိုးခွဲခြား ပေးထားသော်လည်း Booking Confirm ဖြစ်မှု နည်းလာသဖြင့် OTA/ Online Sale များကိုပိုအားထားလာကြသည်။ Demand များလျှင် Direct Sale Price Behavior အရဈေးနှုန်း သက်သာသည်မှာ သဘာဝပင် မဟုတ်ပါလော။ ထို့အပြင် Online Saleများသည် အကြွေးကဒ်ဖြင့် ငွေကြိုတင်ရခြင်း၊ ဧည့်သည်မလာ ဖြစ်လျှင်လည်း ငွေကြိုတင်ရပြီးဖြစ် သောကြောင့် Walk In ဧည့်သည်များ ထပ်ရောင်းနိုင်ခြင်း၊ အခန်းများကိုထပ်ရောင်းနိုင်ခြင်းကြောင့် ယနေ့ ကမ္ဘာပေါ်ရှိဟိုတယ်အများစုမှာ Booking.com, Agoda တို့သည် ပိုအလုပ်ဖြစ်လျှက်ရှိသည်ကိုမငြင်းဆန်နိုင်ပေ။ ထိုက်တန်သောဝန်ဆောင်မှု ဟိုတယ်ဆိုသည်မှာအိပ်စရာနေရာတစ်ခုသာမဟုတ်ပေ။အပန်းဖြေအလည်အပတ်လာသူများ၊ စီးပွားရေး ကိစ္စဖြင့် လာသူများ၊ အစိုးရတာဝန်ဖြင့်လာရောက်သူများ။ အခြားကိစ္စများဖြင့် ရက်ရှည်နေထိုင်သူများ အတွက်တည်းခိုစရာနေရာ အစည်းအဝေးလုပ်ရန်၊ စားသောက်ရန်၊ ကျန်းမာရေးအတွက် အားကစား လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ရန်နေရာ၊ Spa Massage နေရာအပြင်ညပိုင်း ဒစ္စကိုကပွဲ၊ကာရာအိုကေ၊ နိုက်ကလပ် အပန်းဖြေရန်နေရာများ ပါဝင်ရန်လိုလေသည်။ ထိုသို့သောဝန်ဆောင် မှုများကိုဖြည့်ဆည်းရန် ကျွမ်းကျင်သောဝန်ထမ်းများ၊ စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ ကောင်းမွန်မှု၊ အရည်ချင်းပြည့်ဝသော ဟိုတယ် ဆိုင်ရာ အသုံးအ ဆောင်ပစ္စည်းများ ပြည့်စုံလုံလောက်စွာထားရှိမှုသည်အရေးကြီးလှသည်။ ထို့ကြောင့်နိုင်ငံတကာ အသိမှတ်ပြု Branded Hotel များသည် ဈေးကြီးသော်လည်း ဝန်ဆောင်မှုနှင့် လုံခြုံမှုအသုံးအဆောင်ပစည်းများသည် အရည်အသွေးပြည့်ပြီး ကောင်းမွန် သောပတ်ဝန်းကျင် (Pleasant Atmosphere) နှင့်အချက်ချာကျသည့်နေရာ (Prime Location) ဖြစ်သဖြင့် အများစုသောဧည့်သည်များသည် ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှု ကိုသိပ်မမူကြပေ။ ဥပမာ International Brand – Hyatt Hotel , Shangrilla Hotel , Continental Hotel , Pullman , Four Season Hotel များသည် ကမ္ဘာ့မြို့ကြီးများ၏ မြို့လည်ခေါင်၊ ကမ်းခြေများနှင့် အကောင်းဆုံးသော နေရာများတွင် နေရာဦးပြီးဆောက်လေ့ရှိသည်။ US တစ်ခုတည်းပင် အခန်းပေါ် မူတည်ပြီး US$ 200 မှ US$ 1000 ထိရှိသော်လည်း Valued Service ဖြစ်သဖြင့် မည်သူမှ Complain မတက်လိုကြပေ။ မြန်မာနိုင်ငံရှိဟိုတယ်တွေဈေးကြီးရခြင်းအကြောင်း ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ လိုင်စင်ယူထားသော နိုင်ငံခြားသား တည်းခိုခွင့်ရှိသည့် ဟိုတယ်ပေါင်း (၁၆၀၀) ကျော် ၊အခန်းပေါင်း (၇၀၀၀၀ခန့်) ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ သက်ဆိုင်ရာ ပြည်နယ်/တိုင်း၊ မြို့နယ်စည်ပင် လိုင်စင်ယူပြီး နိုင်ငံခြားသားများကို ကျပ်ငွေဖြင့် လက်ခံသည့် ဟိုတယ်များစွားရှိနေပြီး ၎င်းအပြင် Air BNB , Cube Hotel , Space Hotel ကဲ့သို့တစ်ကိုယ် စာသာ ကျောခင်းနိုင်ပြီး စိတ်ချရသော ဝန်ဆောင်မှု အတွက် On line ကျယ်ပြန့်စွာ ရောင်းချလျက်ရှိသည်။ Home Stay လုပ်ငန်းများလည်း တရားမဝင် လုပ်ကိုင်လျှက်ရှိသည်။ ခရီးသွားဥပဒေ အသစ်အရ အရေးယူနိုင်ရန် နည်းဥပဒေ အမြန်ဆုံး ထွက်ပေါ်ရန် လိုသကဲ့သို့ ဥပဒေအရ ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရများအနေဖြင့် လည်း ကျွမ်းကျင်သော စီမံခန့်ခွဲနိုင်မှု Professional Management ဖြစ်လာစေရန် လိုအပ်နေသေးသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒေသအလိုက်၊ရာသီအလိုက် ဟိုတယ်ဈေးနှုန်းများ မငြိမ်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းဧည့်သည်များကို ကျပ်ငွေဖြင့် သက်သာစွာယူပြီး နိုင်ငံခြားသား ဧည့်သည်များအား နိုင်ငံခြားငွေဖြင့် ယူခြင်းသည်လည်း မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်နေသည်။ စာရေးသူအနေဖြင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းလုပ်သက် ၂၀ ကျော်အတွင်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းကို ထိရောက်စွာ ရင်းနှီးမြှပ်နှံ လုပ်ကိုင်ခွင့် မရှိခဲ့ပါ။ နိုင်ငံတကာရှိ ဟိုတယ်များကိုတော့ တည်းခိုခဲ့ဘူးသကဲ့သို့ ပြည်တွင်းရှိဟိုတယ်အဆင့် အမျိုးမျိုး ရင်းနှီးလုပ်ကိုင်နေသော ဟိုတယ်ပိုင်ရှင်များ၊ မန်နေဂျာများနှင့် ရင်းနှီးပွင့်လင်းစွာ ဆွေးနွေးခဲ့ဖူးသည်။ လွန်ခဲ့သည့် ၂နှစ်ခန့်မှ စ၍ Service Provider လုပ်ငန်းတိုးချဲ့ကြည့်ခဲ့ရာ အင်းလေးတွင် အခန်း (၆၁) ခန်းပါသည့် Resort ဟိုတယ်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ပထမဆုံးစိန်ခေါ်မှုမှာ soft Skill ခေါ် ဝန်ထမ်းများ အရည်အချင်းပြည့်ဝမှု ၊ စွမ်းဆောင်နိုင်မှု အားနည်းခြင်း၊ lack of capacity ဖြစ်သည့် ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှု ( မြေဈေး၊ဌာရမ်းခ၊ အဆောက်အဦးတည်ဆောက်စရိတ်၊) အဆမတန်ကြီးမှု၊ ဘဏ်ချေးငွေဖြင့် လုပ်လျှင်လည်း အတိုးနှုန်းမြင့်မားမှု (၁၃%) ၊ဝန်ထမ်းလစာ ဈေးကြီးလာမှုများကို ကိုယ်တွေ့ကြုံခဲ့ရသည်။ တဖက်မှ နိုင်ငံတကာ Brand Hotel များ ၊ Change Network များမှ ဈေးကွက် ထိုးဖောက်လာမှုများ အပြင် ပိုက်ဆံရှိတိုင်း ဟိုတယ်ဆောက်လာကြသဖြင့် Over Supply ဖြစ်ပြီး ဈေးကွက်ကန့်သတ်ချက် နိုင်ငံခြားဧည့်သည် ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးသေးသဖြင့် Demand Supply မမျှမတ ဖြစ်ပြီး ဟိုတယ်ပိုင်ရှင်များ အရင်းမကြေဘဲ အရှုံးပေါ်ခဲ့ကြ သေးသည်။ ထိုအခြေအနေကို နိုင်ငံတကာမှ ရင်းနှီးမြှပ်နှံသူများလည်း သတိချပ်လာကြသည်။ ရန်ကုန်၊မန္တလေးမြို့ကြီးများတွင် ဈေးကွက်စုံ သဖြင့် အလုပ်ဖြစ်နိုင်သော်လည်း နေပြည်တော်၊ပုဂံ၊အင်းလေး၊ ကမ်းခြေဒေသများတွင် ရာသီချိန်အတွင်းသာ အမိအရ ငွေရှာကြရသည်။ ဈေးကြီးရောင်းရသော်လည်း Occupancy မမှန်နိုင်ဘဲ ရှိနေသေးသည်။ မြန်မာနိုင်ငံဟိုတယ်လောကသည် ကွက်ကျားမိုး အဆင့်သာ ရှိသေးသည်။ အရင်းကြေပြီး အမြတ်ထိုင်ယူနေရသည့် ဟိုတယ်ကြီးများ ရှိနေသလို အရင်းမြှပ်ပြီး လစဉ်ကုန်ကျစရိတ်ပင် မကာမိသည့် ဟိုတယ်များလည်း ရှိနေမြဲဖြစ်သည်။ ၂၀၂၀ပြည့်လွန် နှစ်များတွင် ခရီးသွားလုပ်ငန်း ဖွဲ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အတွက် Mass Tourist ဈေးကွက်ကို ပစ်မှတ်ထားမည်ဆိုလျှင် အခန်းအရေအတွက် များပြီး ဝန်ဆောင်မှု ကောင်းမည့် လေ့ကျင့်ပြင်ဆင်မှုများ ကြိုတင်လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်ပေမည်။ ခရီးသွားအေးဂျင့်များ၊ OTA များသည် ရေအရင်းအမြစ်ရှာဖွေသူ၊ ပိုက်သွယ်တန်းပေးသူများ ဖြစ်ပြီး ဟိုတယ်များသည် ရေခံနိုင်သည့် ခွက်များနှင့်တူသခြင့် ရေကောင်းရေသန့် များဖြင့် ပြည့်လျှံလာစေရန် ရွှေခွက် ၊ငွေခွက်မှသည် အုန်းမုတ်ခွက်ထိ အဆင်သင့် ရှိစေရန်လိုအပ်ပါကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပေသည်။ Travelling_Journal ဆောင်းပါး Vol_1_Issue_7

ယဉ်ယဉ်လှ သုဓနုမင်းသားနဲ့ ဒွေးမယ်နော်တို့ရဲ့ဒဏ္ဍာရီ ပုံပြင်တွေ တည်ရှိခဲ့တဲ့ ကန္တာရဝတီ ငွေတောင်ပြည်မှာ ဂျပန်-မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးသင်္ကေတကို ဖော်ဆောင် ပေးနိုင်တဲ့ ]ချယ်ရီပင်} အပင်ပေါင်းလေးရာကို လွိုင်ကော်မြေမှာ စိုုက်ပျိုးနိုုင်ခဲ့ပါပြီ။ မဝေးလှတဲ့နောင် တစ်ချိန် ကယားပြည်နယ်၊ လွိုင်ကော်မြို့မှာ ချယ်ရီ ပင်တွေကို လှိုင်လှိုင်မြင်တွေ့ရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီချယ်ရီပင်တွေကို ကယားပြည်နယ်ရဲ့ အထင်ကရ နေရာတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဥယျာဉ်မှာ ပထမအသုတ်နဲ့ ဒုတိယအသုတ်စိုက်ပျိုးပေးခဲ့တာဖြစ်ပြီး လက်ရှိမှာ အပင်ပေါင်း လေးရာကို စိုက်ပျိုးပေးနိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါ တယ်။ အခုလိုချယ်ရီပင်စိုက်ပျိုးပွဲတော်ကို ကယား ပြည်နယ်သာမက ခရီးသွားဒေသတွေဖြစ်တဲ့ ချင်း ပြည်နယ်၊ မိုးကုတ်၊ ပြင်ဦးလွင်၊ ကလော၊ အင်းလေး၊ ပင်းတယ၊ တောင်ကြီး၊ ပအိုဝ်းဒေသ၊ ရန်ကုန်၊ နေပြည် တော် စတဲ့ဒေသတွေမှာလည်း စိုက်ပျိုးခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်တော့ ကယားပြည်နယ်ဆိုတာက လည်း ဂျပန်လူမျိုးတွေအတွက် မစိမ်းလှတဲ့ ပြည်နယ် တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လောပိတရေအားလျှပ်စစ် ဓာတ်အားပေးစက်ရုံကို ခရစ်နှစ် ၁၉၅၈ ခုနှစ် ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်အပြီးကာလမှာ ဂျပန်နိုင်ငံကနေ တည် ဆောက်ပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ လောပိတကနေ လွိုင်ကော်ကိုသွားတဲ့ လမ်းကိုလည်း ဂျပန်တွေက တည်ဆောက်ပေးခဲ့တာပဲဖြစ်ပါတယ်။ အခုချိန်ထိ တောင် ဂျပန်လမ်းလို့ အမည်တွင်နေပါသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒ့ါအပြင် ဂျပန်လူမျိုးတွေ တည်ဆောက် ပေးခဲ့တဲ့ တံတားလည်းရှိသလို ဂျပန်လူမျိုးတွေခေါင်း ချခဲ့တဲ့ နေရာတွေလည်းရှိနေတာမို့ ဂျပန်လူမျိုးတွေနဲ့ မစိမ်းလှတဲ့ ပြည်နယ်တစ်ခုလို့ ဆိုလို့ရပါတယ်။ ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်တဲ့ ဦးအယ်လ် ဖောင်း ရှိုကတော့ ချယ်ရီပင်စိုက်ပျိုးတဲ့ ဗုဒ္ဓဥယျာဉ်ဟာ နောင်တချိန်မှာ ခရီးသွားတွေအများဆုံးသွားရောက် လည်ပတ်တဲ့ နေရာတစ်ခုဖြစ်လာစေဖို့ ရည်ရွယ်ထား တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီလ(၁၅)ရက် နေ့က ကယားပြည်နယ်မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ (၆၈)နှစ် မြောက် ကယားပြည်နယ်နေ့အခမ်းအနားမှာ နိုင်ငံ တော်ရဲ့ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကိုယ်တိုင် အထိမ်းအမှတ်ချယ်ရီပင်ကို စိုက်ပျိုးပေး နိုင်ခဲ့ပါတယ်။မြန်မာ-ဂျပန် ချစ်ကြည်ရေးသင်္ကေတအဖြစ် အုတ်မြစ်ချခဲ့တဲ့ ချယ်ရီပင်စိုက်ပျိုးပွဲတော်ကို မြန်မာ နိုင်ငံဆိုင်ရာဂျပန်သံအမတ်ကြီးဖြစ်သူ H.E Ichiro Mruyama ကိုယ်တိုင်လည်း တက်ရောက်အားပေး ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဂျပန်နိုင်ငံမှ ချယ်ရီသံတမန် ဖြစ်သူ အဆိုတော် Ms Kanta Koori ၊ ဂျပန်ဖောင် ဒေးရှင်းအသင်းဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်သလို ဂျပန်အောက် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်တဲ့ H.E Ichiro AISAWA လည်း တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီချယ်ရီပင်တွေကို ဂျပန် တော်ဝင်နန်းတော်ကနေ စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေပြီး ကမ္ဘာအနှံ့ ချယ်ရီပင်စိုက်ပျိုးခြင်း စီမံကိန်းတွေကို အကောင်ထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ပေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို ချယ်ရီပင်တွေကို စိုက်ပျိုးရတာကလည်း ချယ်ရီပန်းတွေကို အကြောင်းပြုပြီး ဂျပန်နိုင်ငံကနေ ခရီးသွား ဧည့်သည်တွေ ပိုမိုလာရောက်နိုင်စေဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ နိုင်ငံအနှံ့ စိုက်ပျိုးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြားက ခရီးစဉ်ဒေသတွေမှာ ချယ်ရီပင်တွေ စိုက်ပျိုးနိုင်အောင် Sakura Festival Myanmar  ကနေ စီစဉ်ပေးခဲ့တာဖြစ်ပြီး ပထမဆုံးအနေနဲ့ ကယားပြည်နယ်ကိုု ဂျပန်ခရီးသွားဧည့်သည် (၁၀၀) ကျော်ကိုု ပို့ဆောင်ပေးနိုင်ခဲ့တာကလည်း ကနဦးခြေလှမ်းတစ်ရပ်အနေနဲ့  စတင်နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။  အခုလက်ရှိမှာဆိုရင် ကယားပြည်နယ်ဟာဆိုရင် နိုင်ငံခြားခရီးသွားဧည့်သည်တွေ အနေနဲ့ စိတ်ဝင်တစားနဲ့ လာရောက်လည်ပတ်ကြတဲ့ ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်လို့နေပါပြီ။ ကယား ပြည်နယ်မှာ မတူညီတဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့ ထုံးတမ်းများ စွာနဲ့ နေထိုင်ကြတဲ့ တိုင်းရင်းသားလူမျိုး များစွာ ရှိနေပါသေးတယ်။ ဒါ့အပြင် လည်ပတ်စရာ နေရာတွေ များစွာ ရှိတာကြောင့် ဒီလို ပြည်ပခရီးသွားတွေ စိတ်ဝင်တစားလာရောက် လည်ပတ် နေကြတဲ့ ကယားပြည်နယ်မှာ အခုလို ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဖော်ဆောင်ပေးတဲ့ လက္ခဏာ လည်း ဖြစ်တဲ့  ချယ်ရီပန်ပင်တွေကို စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ - ဂျပန် ချစ်ကြည်ရေး သင်္ကေတ တွေအဖြစ် အုတ်မြစ်ချ စိုက်ပျိုးခဲ့တဲ့ ချယ်ရီပင်တွေဟာဆိုရင် နောင်တချိန် ဒွေးမယ်နော်အရပ်လို့ တင်စားရတဲ့ ကယားပြည်နယ်မှာ ချယ်ရီပန်းပင်တွေ လှိုင်လှိုင်ပွင့်နေပြီး ခရီးသွားတွေနဲ့ စည်ကားနေမယ်ဆိုတာကို မြင်ယောင်နေမိပါတော့တယ်။ 

သတိုးလွင် (ပထဝီ၀င်) “ ၁၉၉၆ ခုနှစ်ထိ မြန်မာနိုင်ငံရှိကုန်းတွင်းရေနံဓာတ်ငွေ့ ရှာဖွေထုတ်လုပ်ရေး ကုမ္ပဏီမှာလုပ်ရင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ အတော်ကြာ နေခဲ့ဘူးတယ်။ မှတ်မှတ်ရရ Visit Myanmar Year မြန်မာ့ဘိုးဘွားနှစ် ၁၉၉၆ နဲ့ကြုံရင်း ဖိုး၀ရုပ်ပုံတွေ … ဖွင့်ပွဲ တွေ ကျင်းပခဲ့တာ မြင်ယောင်မိသေးတယ် ” “ XXXXXXX “ ၁၉၉၆ နောက်ပိုင်း Project လည်းပြီးရော မြန်မာပြည်ကို ပြန်မလှည့်ဖြစ်တော့ဘူး ။ ဒီကြားထဲ Visit Myanmar Year ဘယ်နှစ်ကြိမ်ကျင်းပ ပြီးလဲ !အရင်ကထက် ပြည်၀င် ခရီးသည်တွေ၀င်ရောက်မှု တိုးတက်လာပုံရတယ်။ “ XXXX ” စာရေးသူဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံမနီလာမြို့တွင် ကျင်းပခဲ့တဲ့ ခရီးသွားထိပ်သီးညီလာခံ ( Tourism Summit ) အပြီးမနီလာ-ဘန်ကောက် လေယာဉ်ပေါ်တွင် ဘေးရှိ အမေရိကန် ခရီးသည် တစ်ဦးမှ မြန်မာဟုမိတ်ဆက်ပေးအပြီးတတွတ်တွတ် ပြောလာ တာထိုင်နားထောင်နေမိသည်။ သူပြောတာတွေ အမှန်တွေချည်းဖြစ်လို့ ပြန်မပြောခဲ့ ပေမယ့် တခေါက် စာရေးသူ ဘက်ကို သေ ချာကြည့်ပြီး “ ဒီကြားထဲ Visit Myanmar Year ”ဘယ်နှကြိမ်လုပ်ဖြစ်လဲ ဆိုတော့ စာရေးသူ No ဟုပြောရန် နှုတ်မဝံ့ မရဲ ဘဲ ရှိရတော့တယ်။ တကယ်တော့ Visit Myanmar Year လုပ်ရန် ၂နှစ်ခန့်ကြိုတင် အချိန်ယူရာ ထားပြီး ကြော်ငြာမှသာ Destination ကိုပိုမိုလူ သိများလာမည်မဟုတ်ပေလော။ မြန်မာ့ခရီးသွားနှစ် ၁၉၉၆ ဆိုတာယနေ့ခရီးသွားလောကတွင် တက်ကြွစွာလုပ်ငန်းခွင်၀င်နေကြသည့် First Batch B.A ( Tourism ) ဘွဲ့ရလူငယ်လေးတွေ အများစုဟာ Visit Myanmar Year 1996 ၀န်းကျင်မှာ မွေးဖွားခဲ့သူတွေဆိုလျှင် မမှားပါ။ ခရီးသွားမျိုးဆက်သစ် သူတို့ လေး တွေ “ အူဝဲ ” ဘ၀မှာ မြန်မာ့ခရီးသွား နှစ်ဘယ်လိုကျင်းပပြီးဘယ်လိုအဆုံးသတ်ခဲ့သလဲဆို တာတစေ့ တစောင်း သိ စေ ချင် ပါ သည်။ ၁၉၉၆ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းကတည်းကစာရေးသူတို့ ခရီးသွားကုမ္ပဏီလုပ်ငန်းတွေ အရှိန်စယူစမှာ န၀တ စစ်အစိုးရ မှ Visit Myanmar Year 1996 ကျင်းပဖို့ ကြော်ငြာ ခဲ့ ပြီး ဗဟို ကော် မတီ ၊ လုပ်ငန်း ကော် မတီ အရပ်ရပ် ဖွဲ့စည်း ခဲ့ပါသည်။ ထိုစဉ် ကပုဂလိကခရီးသွား ကုမ္ပဏီရာဂဏန်း မျှသာရှိသေးသည်။ ယခုလိုခရီးသွားအသင်း၊ ဧည့်လမ်းညွှန်အသင်း ၊ အဖွဲ့ချုပ်များ မ ပေါ်လာသေးပေ။ ခရီးသွားနှစ် ဖြစ်မြောက်ရေးဦးစီး ကော်မတီ TDMC ဥက္ကဌ ဗိုလ်ချုပ်ခင်ညွန့် မှဦးဆောင်ပြီးဟိုတယ်/ခရီး ၀န်ကြီးဗိုလ်ချုပ်ကျော်ဘ မှ ဒုဥက္ကဌ ၊အတွင်းရေးမှူး DG ဦးခင်မောင်လတ်နှင့် ဆက်စပ်၀န်ကြီးပေါင်း ၁၁ ဦးခန့် ပါ၀င်သည့် ဦးစီး ကော်မတီကြီးမှ လှုပ်ရှား ဆောင်ရွက် ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၉၆ နှစ်လည်မှာမွေးဖွားခဲ့တဲ့ စာရေးသူရဲ့ Myanmar Voyages ကုမ္ပဏီ ကလည်း Visit Myanmar Year 1996မှာ တထောင့်တနေရာမှ ပါ၀င်ခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ခရီးသွား၀န်ကြီး များ၊ ခရီး သွားအေဂျင်စီ တာ၀န်ရှိသူများ၊ သတင်း မီဒီယာ ( ထိုစဉ်က Press Journalist )ပြည်၀င်ခွင့် ကန့်သတ်ထားချိန်ဖြစ်ပါတယ်။ ရာနှင့်ချီ ဖိတ်ကြားခဲ့တဲ့ ကုမ္ပဏီ(၁)ခု ကိုDelegate တဖွဲ့ ၊ နိုင်ငံအလိုက် တာ၀န်ယူကြိုပို့ပေးရပြီး ရန်ကုန်တွင် ဟိုတယ်တစ်ခုစီ နေရာချထားပေးခဲ့ပါတယ်။ စာရေး သူတို့ Myanmar Voyages ကုမ္ပဏီမှ နီပေါစာရေးဆရာ အသင်းဥက္ကဌ စင်္ကြာနှင့်အဖွဲ့ကို တာ၀န်ယူ ရ ပါတယ်။ လေဆိပ်ကြိုပို့ - Guide (၁) ဦး နှင့် Sightseeing သွားဖို့စီစဉ်လိုပေမယ့် လိုင်စင်ရ ဧည့်လမ်း ညွှန် မလုံ လောက်လို့ရုံးမှ ၀န်ထမ်းတစ်ဦးဖြစ်ခဲ့တဲ့ ကေသွယ်စိုး(ယခု Amazing Time MD ) အား Liaison Officer အဖြစ်တွဲဖက် ထားရ ပါ တယ်။ ဂျာနယ်လစ်တွေဖြစ်လို့ တက္ကသိုလ် ရိပ်သာ လမ်းတို့စစ်ရုံးနားတို့ ဖြတ်သွားရင် ဓာတ်ပုံမရိုက်မိအောင် အသည်း အ သန်ဂရုစိုက်ခဲ့ကြရပါတယ်။၁၉၉၆ နို၀င်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းမှာ သု၀ဏ္ဏ ဘောလုံးအားကစားကွင်းမှာခမ်းနားစွာ ကျင်းပဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါတယ်။ စာရေး သူရဲ့နှစ်(၃၀)ပြည့် မွေးနေ့နဲ့ တိုက်ဆိုင် လို့ ယခုထိ အမှတ်ရနေမိပါသည်။ ဗိုလ်ချုပ်ခင်ညွန့်မှ အဖွင့်အမှာ စကား ပြောပြီး ဘင်ခရာ / ပန်ပွားအဖွဲ့တွေ ကျောင်းသူ/သားရောင်စုံအလံနှင့် မြန်မာကဗျာလွတ်အကတွေဟာ နေပြည်တော် Sea Game လောက်မခမ်းနားပေမယ့် ထိုခေတ်ထိုအခါက အံ့သြဖွယ်ရာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဟိုတယ်/ခရီးဒု၀န်ကြီးဗိုလ်မှူးချုပ် တင်အေးရဲ့ PSO ဗိုလ်ကြီးမြင့်ထွေး(ယခုဒုညွှန်ချုပ်)နှင့်သိကျွမ်းခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။ ဒု၀န်ကြီး အဖြစ် (၁၃) နှစ်တိုင်တာ၀န်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူဗိုလ်မှူးချုပ် အေးမြင့်ကြူ ၊ ထိုအချိန်က တြိဂံဒေသဒုတိုင်းမှူး တာ၀န်ထမ်းဆောင် နေဆဲ ၀န်ကြီးဦးဌေးအောင် လည်းညွှန်မှူးဖြစ်ကာစ ၀န်ကြီးရုံးမှာရောက်နေပါတယ်။ ထိုအချိန်က MTT မှ AGM ဒေါ်ညွှန့်ညွှန့် သန်း ၊Myanmar Hotels & Tourism မှ Sales Manager ဒေါ်ကြင်နွဲ့ (ကွယ်လွန်)နှင့် ဒေါ်ခင်သန်း၀င်း၊ ၀န်ကြီးရုံးမှ Director ဒေါက်တာ နော်အင်ဂျလင်း ၊ရုံးအဖွဲ့မှုး ဗိုလ်မှုးတင်ဖေအေး (ကွယ်လွန်) နှင့် ဦးစီးအရာရှိ ဦးအုန်းမြင့် ၊ TRD မှ ကိုလှိုင်ဦး (ယခုဟိုတယ်ခရီးဒုညွှန်ချုပ်) ၊ကိုလှမြင့် နှင့် Assistant Director ကိုသိန်း၀င်း (ကွယ်လွန်) တိုနှင့် နေ့ရောညပါ တပျော်တပါးကြီး ပွဲကြီး ဖြစ်မြောက်အောင်မြင်ရန် ကြိုး ပမ်း ခဲ့ကြရပါတယ်။ ဖွင့်ပွဲအပြီး Visit Myanmar Year 1996 ဖိုး၀ရုပ်ကြီးတွေနဲ့ ဓါတ်ပုံရိုက်ခဲ့တာတွေ ဟာအမှတ်တရပါ။ ညနေခင်းပြည်သူ့ ရင်ပြင် မှာ Gala Dinner အကြီးအကျယ် ကျင်းပခဲ့ပြီးမီးရှူးမီးပန်း တွေဖောက်ပြီး ရွှေတိ၈ုံနောက်ခံနဲ့ ဓာတ်ပုံ ဟာ ပနံတင့် လှပါ တယ်။ စာရေးသူ\ပုလဲရတုမွေးနေ့ကို State Level Celebrate လုပ်ပေးတာဟု Happy Birthday ပြောခဲ့တဲ့ နီပေါသတင်းစာ အဖွဲ့ကို သတိရနေဆဲပါ။ Visit Myanmar Year 1996 အထိမ်းမှတ် Mascot ဖိုး၀ရုပ်ပုံ တံဆိပ်ခေါင်း ၊ တီရှပ် ၊ လက်ဆွဲအိတ် ၊ ရင်ထိုးလေးတွေ အမှတ်တရထုတ်လုပ်ရောင်းချခဲ့ပါတယ်။ ပြည်၀င် Visa Fees ကို US$ 10 ထိလျှော့ချပေးခဲ့ပါတယ်။ Visit Myanmar Year 1996 အမှီဖွင့်ခဲ့သော Summit Park View ၊ နောက်တော့ Traders (ယခု Sule Shangrila) , Sedona (Yangon/Mandalay) , Nikko Royal Lake ( ယခု Chatrium Hotel ) ကန်တော်ကြီးပဲလေ့စ်နှင့် Equatorial (ယခု Park Royal Hotel) စတဲ့ နိုင်ငံတကာ ကြယ်ငါးပွင့် အဆင့် ဟိုတယ် တွေ ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီမတိုင်ခင်က Strand ၊ Inya Lake ၊ သမ္မတ ဟိုတယ် နှင့် Panorama ဟိုတယ်သာရှိခဲ့ပါသည်။ ဖွင့်ပွဲအပြီး လပိုင်းဘဲ ရှိသေးကမ္ဘာ အေး စေတီ သို့တရုတ်ပြည်မှ စွယ်တော်ကြွလာ စဉ် ဗုံးပေါက်ကွဲ မှု ဖြစ်ခဲ့ပြီး Visit Myanmar Year 1996 ဟာ ဆိုင်းသံဗုံသံ တွေ နဲ့ဘဲ နိတ္တိ တံခဲ့ရ လေပြီ။ အခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ခရီးသွားနှစ် စာရေးသူ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်မှာ ပြည်ပနိုင်ငံကိုပထမဆုံးခြေချခဲ့ဘူးပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှတဆင့် မလေးရှားကိုဟတ်ယိုင်မှတဆင့် ပီနန်-ကွာလာလမ်ပူ အထိဘတ်စ်ကားများစီးခဲ့ ရာ Visa မလိုပါ။ လမ်းတွင်ခေါ်ယူစစ်ဆေးတာမျိုးမရှိခဲ့ပါ။ အမှတ်ထားမိတာက 1990 Visit Malaysia Year Logo နဲ့အမှတ်တရမတ်ခွက်လေး ၀ယ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ နေရာတိုင်း မှာ Billboard တွေနဲ့ ကား တိုင်းမှာ Stickle တွေတပ်တာတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ပြီးတော့ Amazing Thailand Year ၊ လာအို၊ကမ္ဘောဒီးယား ၊ ဗီယက်နမ်၊ ကိုရီးယား ၊ ဂျပန် နိုင်ငံတွေမှာ ၃/၄ နှစ်တစ်ကြိမ် ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ Visit Year ကိုအကောင်အထည်ဖော်ရာ နိုင်ငံအချင်းချင်း မထပ်မိစေရန် ဂရုပြု ရလေ့ရှိသည်။ အနည်းဆုံး၂နှစ်ခန့် ကြိုတင်ကြေညာလေ့ ရှိပြီး - နိုင်ငံတော်မှ ဘတ်ဂျက် ဒေါ်လာသန်းချီ ကျခံ သုံးစွဲ လေ့ ရှိ သည်။ လိုအပ်သည့် Tourism Infrastructure များ Facilities Promotion Champaign များကိုနိုင်ငံ အ ဆင့် Tourism Promotion Board များ ၊ ခရီးသွား၀န်ကြီးဌာနမှ ဦးဆောင်ကျင်းပလေ့ရှိသည်။ Visit Myanmar Year ကျင်းပ ရခြင်း အဓိက ရည်ရွယ် ချက်မှာလည်ပတ်ချင်စရာကောင်းသောဒေသအဖြစ် ပိုမိုထင်ရှားလာ စေခြင်း Tourism Destination Awareness တိုင်းပြည်နှင့် လူမျိုးပုံရိပ်မြှင့်တင်စေခြင်း Brand Image Promotion နှင့် Target ပြည့်မှီစေရန် Pull Marketing ဖြစ်စေခြင်း တို့ ဖြစ် သည်။ Visit Myanmar Year ကာလအတွင်းမီတာဖြေလျှော့ခြင်း ၊ ဟိုတယ်ခရီး သွား မြှုပ်နှံသူများကိုအခွင့်ထူးများပေးခြင်း ၊ လေကြောင်းလိုင်းများပိုမို၀င်ရောက်ရန်မြေပြင်၀န်ဆောင်စရိတ်များ လျှော့ချပြီးနိုင်ငံတကာလေဆိပ်များဖွင့်လှစ်ပေးခြင်း ၊ခရီးသွား များစိတ်ချမ်းသာလုံခြုံစွာလည်ပတ်နိုင်ရေးအတွက် ဘာသာစုံပြောနိုင်သည့် Tourist Information Center , Tourist Police များလေ့ကျင့်ပြီးတိုးမြှင့် နေရာချထားခြင်းများစီမံဆောင်ရွက်လေ့ရှိပါသည်။ Tourism Master Plan ၁၉၉၉ ပြည့်နှစ်ခန့် စစ်အစိုးရလက်ထက် ဟိုတယ်/ခရီး၀န်ကြီးဌာနပေါ်ပြီးနောက် နှစ် ၃၀ခရီးသွား မဟာစီမံကိန်း (30 Year Master Plan ) ကိုအထက် ပုဂ္ဂိုလ်များ တာ၀န်ပေးချက်အရ ရက်အနည်းငယ် နှင့် မသိုးသင်္ကန်းရက်သကဲ့သို့ ရေးဆွဲခဲ့ဘူး ကြောင်း အငြိမ်းစားအရာရှိကြီးတစ်ဦး ဖြစ်သူ ဦးမျိုးလွင်မှ ပြောပြသဖြင့် သိခဲ့ရသည်။ထို Master Plan ကြီးလည်း နောက် ဆို ဖုန် အလူးလူး နှင့် ခြင်းတွင်းစာပေဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်အစိုးရသစ် လက်ထက် တွင် ဟိုတယ်/ခရီး၀န်ကြီးဌာနမှ Tourism Master Plan ကိုနိုင်ငံခြားမှ ပညာရှင်များ၊ INGO/Development Partner များအကူ အညီဖြင့် ၈နှစ် စီမံကိန်း ရေး ဆွဲနိုင်ခဲ့ သည်။ အဓိကမဏ္ဍိုင် ၆ရပ် Six Pillars ကိုအခြေ ခံသော Tourism Master Plan ( 2013-2020) သည် အစိုးရသစ် လက် ထက် ၀န်ကြီး ဌာနပေါင်း ၃၀ နီးပါးရှိသည့်အထဲတွင် ဟိုတယ်/ခရီး ၀န်ကြီးဌာနမှာ ပထမဆုံး ဂုဏ်ယူ စွာ တင်ပြနိုင်ခဲ့သည်။ Tourism Master Plan အတိုင်း အချို့ကဏ္ဍများတွင် အကောင်အထည်ဖော်နိုင် ခဲ့သည်။ ဒီဘက်ခေတ်တွင် Master Plan ကို ပြန်လည် သုံးသပ်ပြီး နောက်၁၀နှစ် စီမံ ကိန်း တခုဆက်လက်ရေးဆွဲရေးကို စာရေးသူတို့နှင့် MTF တွင် မကြာသေးခင်ကမှ ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး ၀န်ကြီးဌာန ပြန်လည် တင်ပြထားဆဲဖြစ်သည်။ ယခုထိတော့ အရွေ့တစ်ခုအတွက် စောင့်ဆိုင်း နေဆဲဖြစ်သည်။ Myanmar Tourism Conference စာရေးသူ အနေဖြင့်UMTA ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်အသင်းကို ၂၀၀၂ ခုနှစ်တွင်စတင် တည်ထောင်သူ ၁၈ ဦး အနက် တစ်ဦး ( Co-founder)ဖြစ်ခဲ့သည့် အလျောက်နောက် ဆုံးကျန်ခဲ့သည့် “ ကျန်စစ်သား” တစ်ဦး ဆိုလျှင်မမှားနိင်ပါ။ UMTA အသင်းကြီး ဦးဆောင် သူဥက္ကဌအနေဖြင့် မိမိတို့ UMTA Ec အဖွဲ့၀င်များ၏အိပ်မက်တစ်ခု ဖြစ်သည့် MyanmarTourism Summit (MTS) မြန်မာ့ခရီးသွားထိပ်သီးညီလာခံတစ်ရပ်ကိုမိမိတို့ တာ၀န်ယူသည့် ကာလအတွင်းကျင်းပလိုသည်။ထို့ကြောင့် ၂၀၁၆ နှစ်ကုန်ပိုင်း မှစပြီးMTSဖြစ်မြောက်ရေးအတွက် ၀န်ကြီးမျာတင် ပတ်လည်ခြေစစ်ပွဲကစားခဲ့တာ ၁၁ နှစ်နီးပါးကြာခဲ့သည်။ Summit ကို မသုံးဘဲကွန်ဖရင့်သုံးရန် ၊ စက္ကူဖြူကြေညာစာတမ်းဟုမသုံးဘဲအကြံပြုစာတမ်းဟုသာသုံရန် ၊ ၂ရက်မလုပ်ဘဲ ဘတ် ဂျက်ခြုံ သည့်အနေဖြင့် ၁ရက်သာလုပ်ရန် ၊ UMTA မှမလုပ်ဘဲ MTF မှဦးဆောင်ရန် စသည်များ နှင့် ပင်အချိန် ကုန်ငွေကုန် လူ ပင်ပန်းခဲ့ရသည်။ နောက်ဆုံးတော့ UMTA မှဦးဆောင်ပြီး MOHT/MTF မှ အဓိက ပံ့ပိုးပြီး Tourism NGO များ ၊ Development Partner များနှင့် ညီနောင်အသင်းများ၏ ဝိုင်း၀န်းကူညီမှုများဖြင့် ၁၈ လခန့်ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး Cluster ၆ခုအတွက် အလုပ်ရုံဆွေး နွေးပွဲပေါင်း (၁) ဒါဇင်ခန့်ကျင်းပပြီးမှ ရလဒ်အပေါ်အနှစ်ချုပ်မည့် MTC ခရီးသွား ကွန်ဖရင့်ကြီးကို (၁၂.၆.၂၀၁၈) တွင် နေပြည်တော်MICC (II ) တွင် အောင်မြင်စွာကျင်းပ နိုင်ခဲ့သည်။ ဒုတိယသမ္မတ၂ ဦးဟင်နရီဗန်ဒီးယူ နှင့် နိုင်ငံတော် သမ္မတ (ငြိမ်း)ဦးထင်ကျော် နှင့်ဇနီး ၊၀န်ကြီးများနှင့်သံတမန်များ၊ ဌာနဆိုင်ရာအကြီးအကဲများ NGO အဖွဲ့အစည်းများနှင့် Tourism Stakeholder များ ၄၀၀ ကျော်ခန့် တက် ရောက် ခဲ့ သည်။ခရီးသွားဆိုင်ရာ နေပြည်တော် ကြေညာစာတမ်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ Post MTC Action Plan ကတော့ခရီးသွား ကဏ္ဍ အရွေ့အတွက် တွန်းအားလေးတခုဖြင့်သာ တရွေ့ရွေ့လိမ့်နေဆဲပင်။ Visit Myanmar Year 20XX မျှော်မှန်းကြည့်ခြင်း ၁၉၉၆ မြန်မာ့ခရီးသွားနှစ်ကို ခြင်္သေ့လည်ပြန်ကြည့်မိပြီးနောက် ခရီးသွားလုပ် ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမှာ အထိုက် အ လျောက်ရှိခဲ့သည်မှာမှန်သော်လည်း ၊ ၁၉၉၆ မတိုင် ခင်က ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွင်မြန်မာနောက်မှ ရှိနေခဲ့သော ဗီယက်နမ်၊ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို စသည့်ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံ များ၊ စစ်ဘေးသင့်ခဲ့သော နိုင်ငံများသည် ယနေ့ခေတ်တွင် မြန်မာ့ေ၇ှ့သို့ေ၇ာက်နေပြီကို မည်သူမှမငြင်းနိုင်ပေ။ နှစ်၂၀ ကျော်အတွင်း ပုဂ္ဂလိကခရီးသွားလုပ်ငန်းတွင် အခြေခံ အုတ် မြစ်များဖြစ် သော UMTA/MHA/MMC စသည့်အသင်းအဖွဲ့များမှ Master Plan လည်း စာအုပ်စင် ပေါ်တွင်နေရာယူခဲ့ပြီ။ လက်တွေ့ ထိရောက်မှု၇ှိမရှိတိုင်းတာရန် ပေတံရှာမတွေ့သေး သဖြင့် မပြောနိုင်ပေ။MTC ကဲ့သို့သော ခရီးသွား ညီလာခံ ကြီး အပြင် ပြည်တွင်းပြည်ပ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများ များစွာကျင်းပခဲ့ပြီးသော်လည်း အရွေ့အတွက် Action Plan အတွက် လွန် ဆွဲ နေကြဆဲပင်ဖြစ်သည်။ Visit Myanmar Year 20xx တွင် ကျင်းပမည်ဆိုလျှင် Tourism Master Plan (2021 …. 20XX) တွင် ထည့်သွင်းရေးဆွဲ ရန်လိုပါသည်။ ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံပုံရိပ်ကျဆင်းနေသည်ကို အဖတ်ဆယ်ဖို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖြင့် Country Brand Image မြှင့် တင်ရာ တွင် Visit Myanmar Year ကျင်းပရေးပန်းတိုင်သည် ခရီးသွားလုပ်ငန်း Revitalization အတွက် အသက်ကယ် ဆေး တစ်ခု ဟုဆိုနိုင်ပေသည်။ “အိမ် သာ မှ ဧည့်လာ” ဆိုသည့် စကားအတိုင်း ” ဧည့်လာအောင် အိမ်သာစေဖို့ ’’ မဟာဗျူဟာ ချ မှတ်နိုင် ရန် Goal တစ်ခုပီပြင်စွာ ရှိရတော့မည်။ အိပ်မက်မက်နေမဖြစ်တော့ … ’’ Visit Myanmar Year 20XX ’’ ခရီးသွား ရည်မှန်း ချက် ပန်းတိုင်ရှိလျှင် ယနေ့ခရီးသွား လောကသားများအတွက် မျှော်လင့်ချက်ေ၇ာင်နီတစ်ခု ဖြစ်စေ မည်လော … Travelling_Journal/Vol_1_Issue_13 Photo_သတိုးလွင်