စည်သူကျော်

မကြာသေးခင်က တိုရစ်ဇင်ဖိုဘီယား (Tourism Phobia) ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရတစ် ခုကို အင်တာနက် စာမျက်နှာတစ်ခုမှာ တွေ့ရှိလိုက်ရပါတယ်။ ဒီဝေါဟာရဟာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်လောက်က စပိန်နိုင်ငံ ဘာစီ လိုနာမြို့မှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ဒေသဆိုင်ရာ စကားရည်လုပွဲတစ်ခုမှာ သုံးစွဲခဲ့ရာက စတင်ပေါ်ပေါက်လာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဖိုဘီယားဆိုတဲ့ ဝေါဟာရဟာ ဂရိဘာသာ က ဆင်းသက်လာတဲ့ ဝေါဟာရတစ်ခုလို့ မှတ်သားသိရှိခဲ့ရပြီး တစ်စုံတစ်ခုကို လွန် လွန်ကျူးကျူးကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်ခြင်းကို ဆိုလိုပါတယ်။ စာရေးသူတို့ ငယ်ငယ်က တည်းက ဖိုဘီယားဆိုတဲ့ ဝေါဟာကို မှတ်မှတ်ထင်ထင်သိရှိခဲ့ပြီး အပေါင်းအသင်း များအကြားမှာ နောက်နောက် ပြောင်ပြောင် သုံးစွဲခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဥပမာ-အစည်းအဝေး လုပ်တဲ့အခါပဲဖြစ်ဖြစ် အထက်လူကြီးကို ခေါ်တဲ့အခါပဲ ဖြစ်ဖြစ် လူကြီးမျက်ကွယ် ဖြစ်တဲ့ နောက်တန်းနေရာကို သူ့ထက်ငါ အလုအယက်နေရာယူကြပြီး ရှေ့ကို သူ တက်ငါတက်ပြောကြတဲ့အခါ (Front Phobia) ရှိလို့ ရှေ့မတက်လိုကြောင်းပြော ခဲ့ကြဖူးတာ မှတ်မိနေပါတယ်။ အလားတူ ဆေးရုံဆေး ခန်းကြောက်တဲ့ရောဂါ (Clinical Phobia) လေယာဉ်စီးရမှာကြောက် တာကို (Aerophobia) စသည်ဖြင့် ခေါ် ဝေါ်သုံးစွဲကြတာကိုလည်း ကြားဖူးနား၀ရှိ ခဲ့ဖူးပါတယ်။ အခု တိုရစ်ဇင် ဖိုဘီယား ဆိုတော့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ထိတ်လန့်ရ သောရောဂါ (သို့) ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွား များ လာရောက်တာကို ကြောက်ရွံ့တာ လို့ လွယ်လွယ်နားလည်ရမယ်ထင်ပါတယ်။

ခရီးသွားလုပ်ငန်းဟာ ကမ္ဘာမှာ နိုင်ငံ ၀င်ငွေကို ကြီးကြီးမားမားအထောက်အကူ ပြုတဲ့ လုပ်ငန်းကဏ္ဍဖြစ်တာ ကြောင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းတိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးရေးကိုကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ ဒါဆိုရင် တိုရစ်ဇင် ဖိုဘီယားဆိုတဲ့ ဝေါဟာရ ဘာ လို့ထွက်ပေါ်လာရပါသလဲ။ ရှင်းပါတယ်။ ခရီသွားလုပ်ငန်းဟာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုး တက်မှုကို အထောက်အကူပြုသလို တစ်ဖက်မှာလည်း ဂရုဓမ္မပြု စီမံခန့်ခွဲမှု မပြု တတ်တဲ့အခါ သို့မဟုတ် မပြုနိုင် တဲ့အခါ တွေမှာ ခရီးသွားလုပ်ငန်း စီးပွားရေးလုပ် ကိုင်တဲ့ ဒေသ၊ ခရီးစဉ်ဒေသတွေမှာ ဆိုး ကျိုးသက်ရောက်မှု တွေ လျင်လျင်မြန်မြန် ကြီးထွားဖြစ်ပေါ်လာစေနိုင်လို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အကြောင်းရင်းကတေ့ာ ခရီးသွား ဧည့်သည် အများအပြားဟာ ခရီးစဉ်ဒေသ တစ်ခုကို တစ်ချိန်တည်းမှာ လာရောက် လည်ပတ်တဲ့အခါမှာ ခရီးစဉ်ဒေသရဲ့ လက်ခံနိုင်တဲ့ ဧည့်သည်ပမာဏထက် ကျော်လွန်မှုကြောင့် ခရီးစဉ်ဒေသနဲ့ ဒေသ ခံတွေအပေါ် သိသာ ထင်ရှား တဲ့ ဆိုးကျိုး သက်ရောက်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာစေနိုင် တာကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို ခရီးသွား (Negative Impact) လို့ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲကြပါတယ်။

ဒါကြောင့် ခရီးသွားဧည့်သည်အများ အပြားလာရောက်လည်ပတ်တဲ့နေရာဒေသ တွေမှာ သက်ရောက် မှုတွေပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာ စေနိုင်ပါတယ်။ စာရင်းဇယားတွေအရ စပိန်နိုင်ငံဟာ ကမ်္ဘာမှာ ခရီးသွားဧည့်သည် အများဆုံး လာရောက်လည်ပတ်တဲ့ နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ ကမ်္ဘာ လှည့်ခရီးသည်ဦးရေ ၇၅ ဒသမ ၃ သန်း အထိ လာရောက်လည်ပတ်ခဲ့ကာ မြို့တော် ဘာစီလိုနာတစ်ခုတည်းမှာတင် ကမ်္ဘာလှည့် ခရီးသွားဦးရေ ၃၄ သန်း လာရောက် လည်ပတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် မှာ စပိန်နိုင်ငံကို ကမ်္ဘာလှည့်ခရီးသွားအရေ အတွက် ၈၂ သန်း လာရောက်ခဲ့ပြီး တစ် နှစ်အတွင်း ခရီးသည်အရေအတွက်ဟာ ၅ သန်းအထိ တိုးတက် ၀င်ရောက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသခံတွေဟာ အများအပြား ရောက်လည်ပတ်တဲ့ ခရီးသွားတွေကြောင့် ၎င်းတို့ရဲ့ လွတ်လပ်စွာသွားလာနေထိုင်ခွင့် တွေဆုံးရှုံးနေရပြီး အရာရာမှာ ခရီးသွား တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ယှဉ်ပြိုင် နေရတာကြောင့် အာဏာပိုင်တွေနဲ့ ခရီးသွားဧည့်သည်တွေ အပေါ်မှာ မကျေမနပ်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာ ကြရတယ် လို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်း မီဒီယာ တွေမှာ ဖော်ပြကြပါတယ်။

တိုရစ်ဇင် ဖိုဘီယားလို့ခေါ်ဝေါ်တဲ့အပေါ်မှာ ခရီးသွား အများအပြားလာရောက်မှုကို ကန့်ကွက် သူများက မိမိ တို့ကို တိုရစ်ဇင် ဖိုဘီယား တွေလို့ အမည်တပ်နေသူတွေဟာ မြို့သူ မြို့သားတွေရဲ့ အခွင့်အရေး ရပိုင်ခွင့်မှုတွေ ကိုလျစ်လျူရှုပြီး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းလုပ်ငန်း ရှင်တွေရဲ့ အကျိုးစီးပွားကိုကာကွယ်နေသူ များရဲ့ စွပ်စွဲချက်သာ ဖြစ်ကြောင်းနှင့် မိမိတို့ ဟာ ဒေသခံများရဲ့ ရပိုင်ခွင့်နဲ့ လွတ်လပ်ခွင့် ထိပါးမှုကို ကာကွယ်ပေးစေလိုသူများသာ ဖြစ်ကြောင်း တုံ့ပြန်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ခရီးသွားလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုတွေ မှာ ထိခိုက်မှုအနည်းဆုံးနဲ့ အကျိုးအမြတ် အများဆုံးဖြစ်ပေါ်လာ စေဖို့ အတွက် ပညာ ရှင်တွေ အဖွဲ့အစည်းတွေက ပုံစံအမျိုးမျိုး နဲ့ လေ့လာသုံးသပ်ကြတာတွေ ရှိပါတယ်။ ဖွံ့ဖြိုးလာတဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဟာ ခရီးစဉ် ဒေသနဲ့ ဒေသခံ ပြည်သူထူထုကို ထိခိုက်မှု ရှိ၊ မရှိနဲ့ အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမှုရှိ၊ မရှိဆို တာကို (TBL)လို့ အတိုကောက်ခေါ်တဲ့ (Triple Bottom Line Analysis) နဲ့ တိုင်းတာလေ့ရှိပါတယ်။ (TBL) ဟာ ဒေသ ခံတွေရဲ့ လူမှုဘ၀၊ စီးပွားရေးနဲ့ သဘာ၀ ပတ်၀န်းကျင်ဆိုတဲ့ ကဏ္ဍသုံးခုအပေါ်မှာ ခရီးသွားလုပ်ငန်း အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်မှု ခရီးသွားဧည့်သည်များလာ ရောက်မှုနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေဟာ ဘယ်လောက် သက်ရောက်မှုတွေရှိနေလဲ ဆိုတာကို လေ့လာဆန်းစစ်ဖော်ထုတ်ကြ တာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

တွေ့ရှိချက်တွေ အရ ကမ်္ဘာလှည့်ခရီးသွားတွေ အလွန်များ ပြားတာကြောင့် ဒေသခံတွေရဲ့ နေထိုင် သွားလာမှု တွေမှာ အလွန်များပြားတာ ကြောင့် ဒေသခံတွေရဲ့ နေထိုင်သွားလာမှု တွေမှာ အခက်အခဲဖြစ်ပေါ်လာတာ၊ အိမ် ရာနဲ့ ကုန်ပစ်္စည်း စျေးနှုန်းကြီးမြင့်မှု၊ ခရီး သွားတွေနဲ့ ဟိုတယ်၊ စားသောက်ဆိုင်တွေ ရဲ့ စွန့်ပစ်ပစ်္စည်းတွေကြောင့် သဘာ၀ပတ် ၀န်းကျင် ထိခိုက်လာမှုတွေဟာမြင်သာ ထင်သာရှိနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။

စပိန် တွေဟာ ကမ်္ဘာ့လှည့်ခရီးသွားတွေ၀င် ရောက်လာမှုကြောင့် ၎င်းတို့ရဲ့ လူမှုစီးပွား ရေးဘ၀နဲ့ သဘာ၀ ပတ်၀န်းကျင်ကို ထိခိုက် လာရတဲ့အတွက် ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်မှုတွေ ပြုလုပ်လာကြရတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသခံ တွေကတော့ ခရီးသွားတွေဟာ ငွေကြေး သုံးစွဲမှုနည်းပါးပြီး ခရီးစဉ်ဒေသကို ညစ် ညမ်းစေရုံ သက်သက်ပဲလို့ ထုတ်ဖော်ပြော ဆိုကြပြီး အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ခရီးသွားတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပိုမိုထိရောက်တဲ့ နည်းဗျူ ဟာတွေ ချမှတ်အကောင်ထည် ဖော်ဖို့နဲ့ ဒေသရဲ့အကျိုးစီးပွားကိုကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပေးဖို့ လိုလား နေကြတာဖြစ် ပါတယ်။

ဒေသခံတွေအနေနဲ့ ခရီးသွား ဧည့်သည်အများအပြားလာရောက်မှုကို ကန့်ကွက်ဆန်္ဒ ပြတာတွေ၊ တချို့သော နေရာတွေမှာ တိုးရစ်ဘတ်စ်တွေကို တိုက် ခိုက်တာတွေအထိ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
ကမ်္ဘာ့လှည့်ခရီးသွားလာရောက် လည်ပတ်မှုကြောင့် ခရီးစဉ်ဒေသတွေ ထိခိုက် ပျက်စီးမှုဟာ ကမ်္ဘာတဝှမ်း တွေ့မြင်နေရပါ တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံက သာယာလှပတဲ့ ကိုဖီဖီလေး ကျွန်းဆိုရင် လည်း လာရောက်လည်ပတ် သူတွေများပြားလာတာကြောင့် ကမ်းခြေ ရဲ့ ဂေဟစနစ်ကို ထိခိုက်လာတဲ့အတွက် ဧည့်သည်၀င်ရောက်မှုကို အကန့်အသတ် မရှိပိတ်ပင်ခဲ့ရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ပြည်တွင်းခရီးသွားများအနေ နဲ့ ကိုယ့်မြေကိုယ့်ရေကို ကိုယ့်ကြောင့် မညစ်ညမ်းမပျက်စီးစေဖို့ စည်းကမ်းရှိရှိ သဘာ၀ပတ်၀န်းကျင်ကို မထိခိုက်စေတဲ့ အသိနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ အားလပ်ရက်ကို ပျော် ပျော်ရွှင်ရွှင်ကုန်ဆုံးစေဖို လိုအပ်ပါတယ်။

ရေရှည်တည်တံ့ပြီးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်တဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဆိုတာ ခရီးစဉ်ဒေသရဲ့ လူမှုစီးပွားဘ၀နဲ့ ယဉ်ကျေးမှု၊ သဘာ၀ ပတ်၀န်းကျင်တို့အပေါ်မှာ ထိခိုက်ပျက်စီးမှု မရှိစေပဲလာရောက်လည်ပတ်တဲ့ ဧည့်သည် တွေအတွက် စိတ်ကျေနပ်ပျော်ရွှင်မှုပေး စွမ်းနိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလိုမျှခြေတစ်ခု ဖန်တီးနိုင်မှာသာ ရေရှည်အကျိုးဖြစ်ထွန်းတဲ့ ကဏ္ဍတစ်ရပ် ဖြစ်လာမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ်္ဘာ့ခရီးသွား လုပ်ငန်းအဖွဲ့ကြီးရဲ့ အဓိပ်္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် အရ ခရီးစဉ်ဒေသတွေဟာ လည်ပတ်ဖို့ ကောင်းရုံသာမက နေထိုင်အလုပ်အကိုင် ကောင်းဖို့ပါလိုအပ်ပါတယ်။ လည်ပတ်ဖို့ သာကောင်းပြီး နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်သူ တွေ အတွက်အကျိုးစီးပွားထိခိုက်မှုတွေ ဖြစ်လာမယ်ဆိုရင်တော့ တိုရစ်ဇင် ဖိုဘီ ယားလက္ခဏာတွေ တစ်ချိန်ချိန်မှာ ပေါ် ပေါက်လာမှာ ဖြစ်ပါတော့တယ်။

Travelling_Journal/Vol_1_Issue_14

စည်သူကျော်ပေးပို့သည်(Internet)